การเปรียบเทียบปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคนิ่วไตระหว่างบุตรของผู้ป่วยโรคนิ่วไต บุตรของคนปกติ และบิดามารดา

Abstract

โรคนิ่วไต เป็นปัญหาทางสาธารณสุขที่สำคัญพบได้บ่อยในผู้ใหญ่ทั่วโลกรวมทั้งประเทศไทย และมีอุบัติการณ์เพิ่มสูงขึ้นในประเทศไทย แม้จะเป็นที่ทราบเป็นอย่างดีว่าญาติใกล้ชิดของผู้ป่วยโรคนิ่วไตมีความเสี่ยงทางเมแทบอลิกที่สำคัญของการเกิดนิ่วสูงกว่าประชากรปกติ แต่ยังไม่มีหลักฐานชี้ให้เห็นความผิดปกติทางชีวเคมีที่พบในญาติของผู้ป่วย ดังนั้นการศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพิสูจน์ปัจจัยเสี่ยงทางเมแทบอลิกในปัสสาวะของลูกผู้ป่วยโรคนิ่วไต ผู้เข้าร่วมวิจัยทั้งสิ้น 148 ราย แบ่งเป็น 4 กลุ่ม ดังนี้ กลุ่มที่ 1 ผู้ป่วยโรคนิ่วไต จำนวน 28 ราย กลุ่มที่ 2 บุตรของผู้ป่วยโรคนิ่วไต จำนวน 46 ราย กลุ่มที่ 3 ประชากรปกติ จำนวน 40 ราย และบุตรของประชากรปกติ จำนวน 34 ราย โดยเก็บข้อมูลพื้นฐานทั่วไป และเก็บปัสสาวะ 24 ชั่วโมง เพื่อวัดปริมาณของปัสสาวะ ค่าความเป็นกรด-ด่าง และวัดสารอิเล็กโทรไลท์ต่างๆ ในปัสสาวะ ได้แก่โปรตีน แคลเซียม ออกซาเลต ซิเตรท แมกนีเซียม โซเดียม โพแทสเซียม และไกลโคสะมิโนกลัยแคนที่มีซัลเฟตเป็นองค์ประกอบ รวมถึงการศึกษาภาวะเครียดจากออกซิเดชั่น (Oxidative stress) จากการวัดระดับ protein carbonyl ในพลาสมา และระดับสารต้านอนุมูลอิสระโดยรวม (TAS) ในปัสสาวะ ผลการศึกษาพบว่า ผู้ป่วยโรคนิ่วไตมีระดับโปรตีนในปัสสาวะ (436.56 และ 34.52 มก.ต่อวัน, p<0.001) และปริมาณออกซาเลตในปัสสาวะ (46.13 และ 12.59 มก.ต่อวัน, p<0.001) สูงกว่าประชากรปกติ ขณะที่ปริมาณซิเทรตในปัสสาวะ (74.35 และ 178.68 มก.ต่อวัน, p=0.002) และไกลโคสะมิโนกลัยแคน (6.27 และ 46.17 มก.ต่อวัน, p<0.001) ต่ำกว่าประชากรปกติ เช่นเดียวกับบุตรของผู้ป่วยโรคนิ่วไตมีระดับโปรตีนในปัสสาวะ (65.97 และ 25.87 มก.ต่อวัน, p<0.001) สูงกว่าบุตรของประชากรปกติ ขณะที่ปริมาณซิเทรตในปัสสาวะ (112.08 และ 194.17 มก.ต่อวัน, p=0.003) และไกลโคสะมิโนกลัยแคน (24.35 และ 43.77 มก.ต่อวัน, p<0.001) ต่ำกว่าบุตรของประชากรปกติ อย่างไรก็ตาม เมื่อเปรียบเทียบระหว่างผู้ป่วยโรคนิ่วไตและบุตร พบว่า บุตรของผู้ป่วยโรคนิ่วไตมีระดับโปรตีนในปัสสาวะ (65.97 และ 436.56 มก.ต่อวัน, p<0.001), ระดับแคลเซียมในปัสสาวะ (59.15 และ 119.87 มก.ต่อวัน, p<0.001) และระดับออกซาเลตในปัสสาวะ (14.70 และ 46.13 มก.ต่อวัน, p<0.001) ต่ำกว่าผู้ป่วยโรคนิ่วไต แต่มีระดับซิเทรตในปัสสาวะ (112.08 และ 74.35 มก.ต่อวัน, p=0.023) และไกลโคสะมิโนกลัยแคน (24.35 และ 6.27 มก.ต่อวัน, p<0.001) สูงกว่า ในส่วนของความเครียดทางออกซิเดชัน พบว่า บุตรของผู้ป่วยมีระดับพลาสมา protein carbonyl (0.039 และ0.065 nmol/mg-Protein, p = 0.006) ต่ำกว่าผู้ป่วย ส่วนปัจจัยอื่นๆ รวมไปถึง urinary TAS ไม่มีความแตกต่างทางสถิติ การศึกษานี้สรุปได้ว่า บุตรของผู้ป่วยโรคนิ่วไตมีความผิดปกติทางเมแทบอลิกในปัสสาวะที่เพิ่มโอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรคนิ่วไตสูงกว่าเด็กปกติที่มีเพศและอายุใกล้เคียงกัน แม้ความผิดปกตินั้นจะมีความรุนแรงน้อยกว่าผู้ป่วยที่เป็นบิดาหรือมารดาก็ตาม ผลการศึกษานี้ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการเฝ้าระวังการเกิดโรคนิ่วไตในทายาทของผู้ป่วย อีกทั้งเป็นแนวทางในการศึกษาว่าความผิดปกติเหล่านี้เป็นผลทางพันธุกรรม สิ่งแวดล้อม หรือทั้งสองประการร่วมกัน