Abstract:
วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีวัตถุประสงค์ในการศึกษาถึงปัญหาของการกำหนดค่าเสียหาย ทางจิตใจในคดีละเมิดทางปกครอง จากการศึกษาพบว่าประเทศไทยมีปัญหาเกี่ยวกับความเป็นผู้เสียหาย ปัญหาการให้ความคุ้มครองสิทธิของผู้เสียหาย ปัญหาการไม่มีบทบัญญัติของกฎหมาย ที่ให้กำหนดค่าสินไหมทดแทนกรณีความเสียหายทางจิตใจ และปัญหาของหลักเกณฑ์และวิธีการในการกำหนดค่าสินไหมทดแทนกรณีความเสียหายทางจิตใจอย่างเหมาะสม แม้ว่าปัจจุบัน ศาลปกครองเริ่มมีการยอมรับว่าในการปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าหน้าที่นั้น อาจก่อให้เกิดความเสียหายทางจิตใจอันเนื่องมาจากความเสียหายต่อร่างกาย อนามัย เสรีภาพ ชื่อเสียง และสิทธิของผู้เสียหายได้ และพิพากษาให้หน่วยงานทางปกครองหรืออีกนัยหนึ่งหน่วยงานของรัฐต้นสังกัดของเจ้าหน้าที่ชดใช้ค่าสินไหมทดแทนความเสียหายทางจิตใจให้เฉพาะผู้เสียหายที่ถูกกระทำละเมิดโดยตรงและเป็นการกำหนดให้เฉพาะบางกรณี จึงยังไม่อาจถือได้ว่าสอดคล้องกับความเป็นจริง ความเสมอภาค ความเป็นธรรม และเป็นไปตามแนวนโยบายด้านกฎหมายและการยุติธรรมของรัฐ อันเป็นการอำนวยความเป็นธรรมให้แก่ผู้เสียหายได้อย่างครบถ้วน เนื่องจากในประเทศที่ใช้ระบบประมวลกฎหมาย (Civil Law) หรือกฎหมายลายลักษณ์อักษรเช่นเดียวกับประเทศไทย ได้แก่ ประเทศสาธารณรัฐฝรั่งเศสและประเทศสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนีนั้น ศาลได้มีคำพิพากษากำหนดให้รัฐชดใช้ค่าสินไหมทดแทนความเสียหายทางจิตใจให้แก่ผู้ฟ้องคดีที่ได้รับความเสียหายทางจิตใจอันเนื่องมาจากความเสียหายด้านต่างๆ มากกว่าประเทศไทย รวมถึงให้ชดใช้แก่บุคคลใกล้ชิดกับผู้ที่ถูกทำละเมิดจนเสียชีวิต เช่น บิดา มารดา สามี ภรรยา บุตร เป็นต้น ซึ่งถือเป็นความก้าวหน้าเป็นอย่างยิ่งสำหรับการอำนวยความเป็นธรรมให้เกิดแก่ประชาชน
ผู้เขียนจึงมีข้อเสนอแนะเกี่ยวกับแนวทางแก้ไขปัญหาดังกล่าวเป็น 2 แนวทาง คือ แนวทางแรก ฝ่ายนิติบัญญัติและผู้ที่เกี่ยวข้องควรแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติของกฎหมาย ระเบียบ แนวทางปฏิบัติที่เกี่ยวข้องกับเรื่องการกำหนดค่าสินไหมทดแทนกรณีความเสียหายทางจิตใจ ในคดีละเมิดทางปกครอง เพื่อให้เกิดเป็นรูปธรรม และแนวทางที่สอง ตุลาการศาลปกครองสร้างหลักกฎหมายทั่วไปในเรื่องดังกล่าว ด้วยการเขียนคำวินิจฉัยเมื่อมีการทำคำพิพากษาหรือคำสั่ง โดยนำแนวคิด ทฤษฎีที่เกี่ยวข้องทางด้านกฎหมายมหาชนและหลักกฎหมายทั่วไปในเรื่องละเมิดตามบทบัญญัติของประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาใช้โดยอนุโลมเท่าที่ไม่ขัดกับหลักการ ทางกฎหมายมหาชน
