ปัญหากฎหมายในการบังคับคดีกับทรัพย์สินที่บุคคลอื่นเป็นเจ้าของรวม

Abstract

ในกรณีทรัพย์สินที่มีเจ้าของรวมหลายรายต้องถูกบังคับคดีเพื่อนำออกขายทอดตลาดตามกฎหมายวิธีสบัญญัติ สิทธิในทรัพย์สินของบุคคลอื่นที่เป็นเจ้าของรวมซึ่งไม่ได้เป็นคู่ความในคดีจะ ถูกขายทอดตลาดด้วย โดยที่บุคคลนั้นไม่มีสิทธิที่จะจัดการอย่างใดกับทรัพย์สินของตนเองได้ตามกฎหมายสบัญญัติ จากการศึกษาพบว่า ในกรณีทรัพย์สินที่ทำการบังคับคดีมีลูกหนี้ตามคำพิพากษาและบุคคลภายนอกเป็นเจ้าของร่วมกัน ทรัพย์สินนั้นย่อมต้องถูกบังคับคดีทั้งหมด เพราะถือว่าลูกหนี้ตามคำพิพากษามีกรรมสิทธิ์รวมอยู่ในทรัพย์สินและไม่สามารถแบ่งแยกได้ว่าส่วนใดเป็นของลูกหนี้ตาม คำพิพากษาและส่วนใดเป็นของบุคคลอื่นซึ่งเป็นเจ้าของรวม ผู้วิจัยมีความเห็นว่าการบังคับคดีในลักษณะดังกล่าวเป็นการไม่รับรองสิทธิในทรัพย์สินของผู้เป็นเจ้าของรวมรายอื่น โดยกฎหมายไม่ได้ให้อำนาจไว้ เนื่องจากประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งเพียงแต่กำหนดให้สิทธิเจ้าหนี้ตาม คำพิพากษา ยึดทรัพย์สินที่เป็นของลูกหนี้ตามคำพิพากษาเท่านั้น แต่ในกรณีนี้มีระเบียบกระทรวงยุติธรรมว่าด้วยการบังคับคดีของเจ้าพนักงานบังคับคดี พ.ศ.2522 ข้อ 32 กำหนดให้เจ้าพนักงานบังคับคดีมีอำนาจทำการยึดทรัพย์สินและขายทอดตลาดทรัพย์ที่มีบุคคลอื่นเป็นเจ้าของรวมอยู่ด้วยได้ นอกจากนี้การบังคับคดีโดยวิธีการดังกล่าวยังมีผลทำให้คำพิพากษาของศาลซึ่งผูกพันลูกหนี้ตาม คำพิพากษาที่ถูกบังคับคดีให้ต้องรับผิดแต่เพียงฝ่ายเดียวนั้น มีผลไปผูกพันบุคคลอื่นที่เป็นเจ้าของรวมซึ่งมิได้เป็นคู่ความในกระบวนพิจารณาด้วย ซึ่งเป็นการขัดต่อหลักเรื่องกรรมสิทธิ์รวมตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ผู้วิจัยมีความเห็นว่า ควรมีการแก้ไขระเบียบกระทรวงยุติธรรมข้อ 32 ว่าหากทรัพย์สินที่จะทำการบังคับคดีเป็นทรัพย์สินที่มีบุคคลอื่นเป็นเจ้าของรวม เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาจะทำการบังคับคดีทันทีไม่ได้ จำต้องรอให้มีการแบ่งทรัพย์สินระหว่างผู้เป็นเจ้าของรวมเสียก่อน ต่อเมื่อเจ้าของรวมกันเอง ไม่สามารถแบ่งแยกทรัพย์สินระหว่างกันได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1364 เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาที่จะใช้สิทธิทำการบังคับคดี ต้องร้องขอให้มีการแบ่งทรัพย์สินในส่วนของลูกหนี้ตามคำพิพากษาออกจากส่วนของเจ้าของรวมรายอื่นก่อน