Abstract:
การกระทำความผิดในคดีสิ่งแวดล้อมถือเป็นความผิดทางอาญา การกำหนดบทลงโทษไว้ในคดีสิ่งแวดล้อมจึงถือเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งในการยับยั้งผู้กระทำความผิด แต่อย่างไรก็ตาม จะเห็นได้ว่าโทษทางอาญาที่กำหนดไว้ในกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับสิ่งแวดล้อมหลายฉบับยังต่ำเกินไป ผู้กระทำความผิดจึงไม่เกิดความเกรงกลัวและยังคงกลับมากระทำความผิดอีกแม้จะเคยได้รับโทษมาแล้ว ซึ่งลักษณะเช่นนี้เรียกว่า “การกระทำความผิดซ้ำ” แนวคิดในทางกฎหมายอาญาใช้วิธีการเพิ่มโทษเมื่อมีการกระทำความผิดซ้ำ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อการแก้แค้นทดแทนและเพื่อเป็นการข่มขู่ยับยั้งอาชญากรรม แต่การเพิ่มโทษผู้กระทำความผิดซ้ำในคดีสิ่งแวดล้อมมีปรากฎอยู่ในกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับสิ่งแวดล้อมเพียงบางฉบับเท่านั้น ได้แก่ พระราชบัญญัติโรงงาน พ.ศ.2535 และพระราชบัญญัติวัตถุอันตราย พ.ศ.2535 เป็นเหตุให้ต้องนำหลักเกณฑ์การเพิ่มโทษกรณีการกระทำความผิดซ้ำในประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 92-94 มาใช้บังคับซึ่งยังไม่มีความเหมาะสมที่จะนำมาใช้ในคดีสิ่งแวดล้อม เช่น ปัญหาการไม่สามารถเพิ่มโทษปรับได้ ทำให้ผู้กระทำผิดที่เป็นนิติบุคคลไม่เกิดความเกรงกลัว ในขณะที่คดีความผิดประเภทอื่น เช่น คดีการพนัน คดีทรัพย์สินทางปัญญา มีการบัญญัติเรื่องการเพิ่มโทษผู้กระทำความผิดซ้ำไว้ในกฎหมายเป็นการเฉพาะ นอกจากนี้ในกฎหมายของต่างประเทศ เช่น ประเทศสหรัฐอเมริกา ประเทศออสเตรเลีย ประเทศสิงคโปร์ และประเทศฮ่องกง มีบทบัญญัติเรื่องการเพิ่มโทษกรณีการกระทำความผิดซ้ำกำหนดไว้ในกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับสิ่งแวดล้อม โดยมีหลักเกณฑ์ที่เหมาะสมและยืดหยุ่นกว่าในประมวลกฎหมายอาญา อีกทั้งยังสามารถเพิ่มโทษปรับได้อีกด้วย ผู้วิจัยเห็นควรให้นำเรื่องการเพิ่มโทษผู้กระทำความผิดซ้ำมาบัญญัติไว้ในกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับสิ่งแวดล้อมเป็นการเฉพาะ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในพระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ.2535 ซึ่งเป็นกฎหมายหลักด้านการควบคุมมลพิษของประเทศไทย อีกทั้งยังควรบัญญัติเรื่องการเพิ่มโทษกรณีการกระทำความผิดซ้ำไว้ในกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติอีกด้วย นอกจากนี้ ควรนำมาตรการเสริมอื่นๆมาบัญญัติไว้ในกฎหมายโดยบังคับใช้ควบคู่ไปกับการเพิ่มโทษด้วย เช่น มาตรการในการแก้ไขฟื้นฟูสิ่งแวดล้อม ถือเป็นการลงโทษในเชิงสร้างสรรค์ที่จะทำให้สิ่งแวดล้อมที่ถูกทำลายสามารถกลับคืนมาได้อย่างยั่งยืน เป็นผลดีต่อคนรุ่นหลังและทรัพยากรธรรมชาติต่อในอนาคต
