ความเหมาะสมในการกำหนดมาตรการทางอาญาต่อการกระทำที่เกี่ยวข้องกับชนิดพันธุ์ต่างถิ่นจากนอกราชอาณาจักร

Abstract

ในปัจจุบันนี้ ปัญหาชนิดพันธุ์ต่างถิ่นที่รุกรานคือหนึ่งในปัญหาสำคัญซึ่งก่อผลกระทบร้ายแรงต่อสิ่งแวดล้อมและความหลากหลายทางชีวภาพอย่างมาก หลายประเทศต่างให้ความสนใจในการป้องกันและแก้ไขมิให้เกิดการแพร่กระจายลุกลามเกินเยียวยา โดยเฉพาะอย่างยิ่งหลักการในอนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพ มาตรา 8 (h) นั้น ได้กำหนดแนวทางในการรับมือกับปัญหาชนิดพันธุ์ต่างถิ่นที่รุกรานไว้อย่างชัดเจน จากการศึกษาวิจัยพบว่า ประเทศไทยซึ่งได้ให้สัตยาบันอนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพแล้ว ย่อมมีพันธกรณีที่ต้องดำเนินการป้องกันและควบคุมปัญหาชนิดพันธุ์ต่างถิ่นอย่างเหมาะสมอันเป็นการธำรงไว้ซึ่งความหลากหลายทางชีวภาพ แต่เมื่อพิจารณาพระราชบัญญัติที่มีโทษทางอาญาที่เกี่ยวข้องกับชนิดพันธุ์ต่างถิ่นหลายฉบับประกอบกัน กลับพบว่าประเทศไทยนั้นยังไม่มีกฎหมายครอบคลุมทั้งในแง่ชนิดพันธุ์และในแง่มาตรการที่ใช้ ทำให้กฎหมายอาญานั้นไม่อาจส่งเสริมหรือรองรับมาตรการจัดการใดๆ ที่เกี่ยวข้องกับชนิดพันธุ์ต่างถิ่นได้อย่างเต็มที่ แต่เมื่อพิจารณายังกฎหมายต่างประเทศ เช่น กรณีประเทศสหรัฐอเมริกา ประเทศนิวซีแลนด์ และประเทศญี่ปุ่น จะพบว่ากฎหมายของทั้ง 3 ประเทศนั้นมีวัตถุประสงค์โดยตรงในการจัดการกับเรื่องชนิดพันธุ์ต่างถิ่นที่รุกราน โดยมีโทษทางอาญามากำกับให้เกิดสภาพบังคับที่มีประสิทธิภาพ เมื่อได้ศึกษาวิจัยเปรียบเทียบระหว่างกฎหมายไทยที่มีอยู่กับกฎหมายของต่างประเทศแล้ว ทำให้เห็นว่า เป็นการเหมาะสมอย่างยิ่งที่ประเทศไทยจะมีมาตรการทางอาญาต้นแบบซึ่งเป็นกฎหมายที่มีวัตถุประสงค์โดยตรง อันจะทำให้กฎหมายอาญานั้นส่งเสริมหรือรองรับมาตรการจัดการชนิดพันธุ์ต่างถิ่นได้อย่างมีประสิทธิภาพ สืบเนื่องจากการกำหนดมาตรการทางอาญาต้นแบบนั้นจะช่วยขจัดปัญหาความไม่ครอบคลุมของกฎหมาย กับทั้งมีแง่มุมในทางอาญาที่ไม่ขัดแย้งกับกฎหมายที่มีอยู่แต่เดิม แต่กลับช่วยส่งเสริมกฎหมายเดิมให้สามารถบังคับใช้ได้ดียิ่งขึ้น