อัตราการตรวจพบการแสดงออกของยีนเอสเอฟทีพีบีและยีนเคอาร์ทีโฟร์ทีนโดยวิธีอิมมูโนฮิสโทรเคมิสทรีในเนื้อเยื่อมะเร็งชนิดสความัสของผู้ป่วยโรคมะเร็งปอด กับ มะเร็งศีรษะและคอ

Abstract

ที่มา โรคมะเร็งศีรษะและคอชนิดสความัสกับโรคมะเร็งปอดชนิดสความัสสามารถเกิดร่วมกันได้โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่มีประวัติสูบบุหรี่มาก ในขณะเดียวกันรอยโรคมะเร็งสความัสในปอด อาจเกิดจากการแพร่กระจายมาจากมะเร็งศีรษะและคอได้ จึงเป็นปัญหาที่สำคัญทางคลินิก มีผลต่อแนวทางการรักษาและการพยากรณ์ของโรค แต่ในปัจจุบันยังไม่มีวิธีการที่เป็นมาตราฐาน สะดวกและเหมาะสมในการดูแลผู้ป่วยเพื่อ วินิจฉัยแยกโรคทั้งสองนี้ออกจากกัน วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาอัตราการแสดงออกของยีนเอสเอฟทีพีบีและยีนเคอาร์ทีโฟร์ทีนโดยวิธีอิมมูโนฮิสโทรเคมิสทรีในเนื้อเยื่อมะเร็งชนิดสความัสของผู้ป่วยโรคมะเร็งปอด กับ มะเร็งศีรษะและคอ วิธีการศึกษา ทำการศึกษาแบบย้อนหลังโดยรวบรวมข้อมูลและตรวจสอบชิ้นเนื้อของผู้ป่วยโรคมะเร็งสความัสของปอดกับศีรษะและคอที่รับการรักษาที่โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ระหว่างปี พ.ศ. 2551-2555 (มะเร็งปอดจำนวน 37 รายและ มะเร็งศีรษะและคอจำนวน 41 ราย) และนำมาตรวจการแสดงออกของยีนเอสเอฟทีพีบีและยีนเคอาร์ทีโฟร์ทีนโดยวิธีอิมมูโนฮิสโทรเคมิสทรี ผลการศึกษา จากผู้ป่วยมะเร็งสความัส 78ราย (มะเร็งปอดจำนวน 37 รายและ มะเร็งศีรษะและคอจำนวน 41 ราย) พบว่าอัตราการแสดงออกของยีนเคอาร์ทีโฟร์ทีนโดยวิธีอิมมูโนฮิสโทรเคมิสทรีในมะเร็งศีรษะและคอสูงถึงร้อยละ 97.6 โดยแตกต่างกับมะเร็งปอดคือ ร้อยละ 86.5 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p = 0.01)ในขณะที่อัตราการแสดงออกของยีนเอสเอฟทีพีบีในมะเร็งศีรษะและคอพบร้อยละ 4.9 มะเร็งปอดพบร้อยละ 8.1 ไม่แตกต่างกันทางสถิติ (p = 0.76)เมื่อประเมินคะแนนตามปริมาณการย้อมติดสีของเคอาร์ทีโฟร์ทีนโดยเทียบเป็นสัดส่วนกับเซลล์มะเร็งในชิ้นเนื้อเดียวกันพบว่า มะเร็งศีรษะและคอมีค่าเฉลี่ยคะแนนการติดสีที่สูงกว่ามะเร็งปอดอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ คือร้อยละ 70.2 ± 37.3และ 41.6 ± 38.1 ตามลำดับ (p< 0.01)เมื่อใช้เกณฑ์การติดสีที่มากกว่าร้อยละ 50 ในการแยกมะเร็งสองชนิดนี้ พบว่ามะเร็งศีรษะและคอให้ผลบวกถึงร้อยละ 65.9 มะเร็งปอดให้ผลบวกร้อยละ 29.7 ซึ่งมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p=0.02)อย่างไรก็ตามไม่พบความสัมพันธ์ระหว่างระยะของโรคและการแสดงออกของยีนเอสเอฟทีพีบีและยีนเคอาร์ทีโฟร์ทีนโดยวิธีอิมมูโนฮิสโทรเคมิสทรี สรุปผลการวิจัย การแสดงออกของยีนเคอาร์ทีโฟร์ทีนโดยวิธีอิมมูโนฮิสโทรเคมิสทรีมีความแตกต่างกันระหว่างมะเร็งปฐมภูมิของปอดกับมะเร็งศีรษะและคอชนิดสความัส จึงอาจเป็นตัวชี้วัดทางชีวโมกุลตัวหนึ่งที่อาจนำมาใช้ในการแยกการแพร่กระจายของมะเร็งศีรษะและคอมาที่ปอดกับมะเร็งสความัสแห่งที่สองที่ปอดได้