พฤติกรรมทางการค้าที่ไม่เป็นธรรมตามพระราชบัญญัติการแข่งขันทางการค้า พ.ศ.2542: ศึกษากรณีสินค้าเฮาส์แบรนด์

Abstract

สินค้าเฮาส์แบรนด์ถือว่าเป็นสินค้าที่มีข้อดีหลายด้าน สำหรับผู้บริโภคแล้ว สินค้าเฮาส์แบรนด์ถือว่าเป็นอีกทางเลือกหนึ่งของผู้บริโภคซึ่งไม่ยึดติดกับแบรนด์ของผู้ผลิตและนิยมสินค้าที่มีราคาประหยัด โดยเฉพาะในช่วงภาวะเงินเฟ้อ สินค้าเฮาส์แบรนด์จะมีความสำคัญสำหรับผู้บริโภคที่ประสบปัญหาภัยเศรษฐกิจเป็นอย่างมาก ในแง่ของผู้ผลิต สินค้าเฮาส์แบรนด์ข่วยเพิ่มยอดผลิตให้กับผู้ผลิตที่รับจ้างผลิตสินค้าเฮาส์แบรนด์ให้กับห้างค้าปลีก ซึ่งส่งผลให้ต้นทุนการผลิตต่อหน่วยต่ำลงอันเป็นผลดีแก่ผู้ผลิต อย่างไรก็ตาม ในทางปฏิบัติทางการค้าของธุรกิจค้าปลีกแล้ว สินค้าเฮาส์แบรนด์สามารถกลายมาเป็นเครื่องมือให้กับห้างค้าปลีกสมัยใหม่เพื่อใช้ในการแสวงหาผลประโยชน์โดยมิชอบได้เช่นกัน ซึ่งพฤติกรรมบางประการอาจเป็นการเอารัดเอาเปรียบคู่แข่งขันรายอื่น หรือผู้ผลิต หรือผู้บริโภคได้ วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทางในการควบคุมพฤติกรรมทางการค้าของห้างค้าปลีกสมัยใหม่ที่มีแนวโน้มว่าจะเข้าข่ายเป็นการใช้สินค้าเฮาส์แบรนด์ในทางที่มิชอบในการแข่งขันทางการค้าอันเป็นการกระทำอันต้องห้ามตามมาตรา 29 แห่งพระราชบัญญัติการแข่งขันทางการค้า พ.ศ.2542 แต่เนื่องจากระเบียบของสำนักงานคณะกรรมการการแข่งขันทางการค้าที่บัญญัติขยายความในมาตรานี้ยังไม่ได้ระบุห้ามพฤติกรรมบางประการที่เป็นการใช้สินค้าเฮาส์แบรนด์โดยไม่ชอบในทางการค้าไว้โดยชัดเจน และเมื่อผู้เขียนได้ลองศึกษากฎหมายในต่างประเทศแล้ว พบว่ามีกฎหมายภายในของหลายประเทศที่ระบุว่าพฤติกรรมทางการค้าบางประการที่เกี่ยวข้องกับสินค้าเฮาส์แบรนด์เป็นพฤติกรรมอันต้องห้ามตามกฎหมาย และมีตัวอย่างคดีที่เกิดขึ้นในต่างประเทศซึ่งมีผลวินิจฉัยจากศาลหรือคณะกรรมการการแข่งขันทางการค้าของประเทศนั้นๆ แล้วว่าเป็นการกระทำทางการค้าอันไม่ชอบ ดังนั้นผู้เขียนจึงเสนอแนะให้มีการออกระเบียบ (Guideline) เพิ่มเติมจากที่มีอยู่เดิม เพื่อขยายความในมาตรา 29 ให้ชัดเจนยิ่งขึ้น โดยระบุว่าพฤติกรรมทางการค้าอันเกี่ยวข้องกับสินค้าเฮาส์แบรนด์ลักษณะใดบ้างที่ควรเข้าข่ายเป็นพฤติกรรมการแข่งขันทางการค้าที่ไม่เป็นธรรม โดยมีเหตุผลสนับสนุนจากการเปรียบเทียบกฎหมายต่างประเทศ และพิจารณาจากลักษณะสังคมและสภาพเศรษฐกิจของประเทศไทยเพื่อนำมาปรับใช้ให้ถูกต้องและเหมาะสมที่สุด