Abstract:
การศึกษาครั้งนี้เป็นการศึกษาเชิงพรรณนา มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบการบริหารจัดการข้อมูลความปลอดภัยสารเคมีของสถานประกอบการในประเทศไทยรวมถึงปัญหาที่เกิดขึ้น เก็บข้อมูลระหว่างเดือนสิงหาคม - พฤศจิกายน 2548 จำนวน 617 แห่งจากการสุ่มตัวอย่างแบบแบ่งเขตสถานที่ ได้รับการตอบกลับจำนวน 407 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 66.0 และสัมภาษณ์สถานประกอบการตัวอย่าง จำนวน 5 แห่ง วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้โปรแกรม SPSS ข้อมูลการสัมภาษณ์นำเสนอด้วยข้อความเชิงพรรณนา ผลการศึกษา พบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่คือเจ้าหน้าที่ความปลอดภัยซึ่งผ่านการอบรม 180 ชั่วโมงมากที่สุด ร้อยละ 63.0 และสถานประกอบการมีข้อมูลความปลอดภัยของสารครบทุกสารมากที่สุด ร้อยละ 69.9 ส่วนบางแห่งที่มีข้อมูลไม่ครบส่วนใหญ่เนื่องมาจากการที่บริษัทผู้ขายไม่ได้แนบข้อมูลมาด้วย ผู้ดูแลและเก็บข้อมูลส่วนใหญ่ คือ เจ้าหน้าที่ความปลอดภัยระดับวิชาชีพประจำสถานประกอบการ ร้อยละ 42.0 และนิยมเก็บข้อมูลในรูปแบบที่เป็นเอกสารเท่านั้น ส่วนวิธีการจัดเก็บจะอยู่ในรูปแบบการจัดเรียงใส่แฟ้มและทำสารบัญประกอบมากที่สุดคิดเป็นร้อยละ 74.3 ซึ่งเป็นข้อมูลทั้งหมด (ทั้งเก่าและใหม่) ในด้านองค์ประกอบของข้อมูล พบว่า องค์ประกอบที่พบมากที่สุด คือ ชื่อสารเคมีและผลิตภัณฑ์ ซึ่งข้อมูลความปลอดภัยที่มีอยู่เป็นภาษาไทยมากที่สุด ร้อยละ 93.2 มีการนำข้อมูลมาเรียบเรียงโดยเจ้าหน้าที่ความปลอดภัย ร้อยละ 35.5 การค้นหาข้อมูล พบว่า สถานประกอบการเคยค้นหาข้อมูลบนอินเตอร์เน็ต ร้อยละ 65.3 และมีการปรับปรุงข้อมูลให้ทันสมัย ร้อยละ 77.0 สถานประกอบการได้มีการทบทวนข้อมูลก่อนนำไปใช้จริง ร้อยละ 84.3 และได้มีการนำข้อมูลจากแหล่งต่าง ๆ มาเปรียบเทียบว่าแตกต่างกันหรือไม่ ซึ่งบางแห่งพบความแตกต่าง คิดเป็นร้อยละ 24.1 เว็บไซต์ที่มีการเข้าไปค้นหาข้อมูลมากที่สุด คือ กรมควบคุมมลพิษ ร้อยละ 25.0 นอกจากนี้สถานประกอบการได้นำข้อมูลที่มีอยู่ไปติดไว้บริเวณต่าง ๆที่ทำงานเกี่ยวกับสารเคมี ร้อยละ 91.5 และยังได้มีการอบรมพนักงานให้มีความเข้าใจในข้อมูลด้วย ข้อมูลเกี่ยวกับอันตราย พบว่า ลักษณะอันตรายที่พบมากที่สุดคือสารเคมีกระเด็นใส่ตาและลำตัว และอุบัติเหตุที่พบมากที่สุดคือ การหกรด รั่วไหลของสารเคมี และพบว่าสถานประกอบการได้นำเอาข้อมูลความปลอดภัยสารเคมีไปใช้ร่วมกับแผนฉุกเฉินที่จัดทำขึ้นเองเพื่อแก้ไขปัญหาต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น ปัญหาที่เกิดจากการใช้ข้อมูลที่พบมากที่สุด คือ ข้อมูลที่ได้มามีรายละเอียดไม่ครบตามต้องการ ร้อยละ 66.8 และจากการสัมภาษณ์สถานประกอบการตัวอย่างได้เสนอแนะให้มีการจัดตั้งหน่วยงาน / องค์กร ที่เป็นหน่วยงานกลางเป็นผู้จัดทำฐานข้อมูลและให้บริการตอบปัญหาต่างๆทีเกิดขึ้น ผลการศึกษานี้แสดงให้เห็นว่า สถานประกอบการส่วนใหญ่ยังไม่มีการนำเอาระบบฐานข้อมูลมาใช้ในการจัดการข้อมูลและพนักงานบางส่วนก็ยังไม่ตระหนักถึงอันตรายแม้ต้องปฏิบัติงานกับสารเคมี จึงควรที่จะมีการพัฒนาระบบการจัดการที่มีอยู่ในปัจจุบัน ซึ่งจะส่งผลดีต่อการดำเนินงานความปลอดภัยต่อไป