Abstract:
ภาวะความผิดปกติทางระบบประสาทออโตโนมิกของระบบหัวใจและหลอดเลือด (cardiovascular autonomic neuropathy, CAN) เป็นภาวะแทรกซ้อนที่พบได้บ่อยในผู้ป่วยเบาหวาน โดยอาจส่งผลให้เกิดความผิดปกติในการควบคุมความตึงตัว และการตอบสนองของหลอดเลือดทั่วร่างกาย วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาว่าการเปลี่ยนแปลงของระบบประสาทออโตโนมิกในการควบคุมความตึงตัวของหลอดเลือดนั้นจะมีผลต่อการไหลเวียนเลือด บริเวณปลายแขนในขณะ reactive hyperemia (maxFBF) และภายหลังการออกกำลังกายหรือไม่ในผู้ป่วยเบาหวาน ระเบียบวิธีวิจัย : ในงานวิจัยนี้ ผู้ป่วยเบาหวานจะถูกแบ่งออกเป็น กลุ่มที่มี และไม่มีความผิดปกติของ CAN โดยแบ่งได้จากการตอบสนองของระบบหัวใจและหลอดเลือดต่อการทดสอบของ Ewing et al. 5 ขั้นตอน และได้มีการวัดอัตราการไหลเวียนเลือดบริเวณปลายแขนโดยใช้ venous occlusion plethysmograph ในภาวะ reactive hyperemia และ เมื่อออกกำลังกายเป็นจังหวะโดยใช้ handgrip exercise ที่ความหนัก 45% ของความสามารถสูงสุดที่ทำได้ รวมทั้งได้มีการวัดการไหลเวียนเลือดในกลุ่มควบคุมที่มีสุขภาพดีด้วยเช่นกัน ผลการทดสอบ : ในผู้ที่มีสุขภาพดีจำนวน 33 คน และในผู้ป่วยเบาหวาน จำนวน 57 คน (ชาย 24 คน, หญิง 33 คน อายุระหว่าง 40-75 ปี) แบ่งเป็น ผู้ป่วยที่มี CAN จำนวน 21 ราย และไม่มี CAN จำนวน 36 ราย พบว่า maxFBF ในผู้ป่วยที่มี CAN มีค่าสูงกว่าผู้ป่วยที่ไม่มี CAN อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (27.71 ± 6.94 vs. 21.56 ± 4.17 ml/100ml/min, P=0.001) นอกจากนี้ผู้ป่วยที่มี CAN จะมีค่าความสามารถในการนำเลือดของหลอดเลือดบริเวณแขนมากกว่า (FVC, P=0.012) และความต้านทานการไหลเวียนเลือดน้อยกว่า (FVR, P=0.011) เมื่อเทียบกับผู้ป่วยที่ไม่มี CAN แต่ในผู้ที่มีสุขภาพดีจะมีค่า maxFBF, FVC มากที่สุด และ FVR น้อยที่สุด อย่างไรก็ตาม การกระตุ้นด้วย handgrip exercise นั้นยังไม่ทำให้เกิดความแตกต่างของการตอบสนองของหลอดเลือดอย่างมีนัยสำคัญ สรุปผลการทดลอง : ผู้ป่วยเบาหวานที่มี CAN มีการปรับเปลี่ยนการควบคุมความต้านของหลอดเลือดส่วนปลาย ซึ่งช่วยให้มีการขยายตัวมากขึ้น โดยมีค่า maxFBF เพิ่มสูงขึ้น เพราะเป็นไปได้ว่าในภาวะ CAN อาจมีกระแสประสาทซิมพาเทติกมาที่หลอดเลือดลดลง หรือมีการตอบสนองที่มากกว่าปกติต่อการกระตุ้นที่กล้ามเนื้อเรียบบริเวณหลอดเลือดให้เพิ่มการขยายตัวของหลอดเลือด
