Abstract:
การศึกษาเปรียบเทียบผลของการใช้ยาสลบแบบฉีดเข้ากล้ามเนื้อร่วมกัน 2 ชนิด ในปลากระเบนสายพันธุ์โมโตโร่ พบว่าการใช้ยา Ketamine 5 mg/kg ร่วมกับ Medetomidine 0.1 mg/kg นั้นสามารถทำให้ปลากระเบนสลบได้ในระดับ sedation (stage 1) ซึ่งแตกต่างจากกลุ่มที่ให้ Tiletamine-zolazepam 6 mg/kg ร่วมกับ Medetomidine 0.1 mg/kg ที่ทำให้ปลากระเบนสลบได้แต่ไม่สามารถทำการศัลยกรรมได้ (stage 3 plan 1) โดยเวลาที่ให้เหนี่ยวนำให้ซึมและเวลาที่ใช้ในการฟื้นจากการซึมหรือสลบด้วยการฉีด Atipamezole นั้นไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ ใช้เวลาประมาณ 10 นาที แต่เมื่อลดขนาดของ Tiletamine-zolazepam ลงเหลือ 3 mg/kg สามารถทำให้กระเบนสลบได้ในระดับ narcosis (stage 2) เท่านั้น ผลของการศึกษาพฤติกรรมในการสลบและการฟื้นจากการสลบของปลากระเบนต่อกลุ่มของยาสลบที่ใช้ทดลองนั้น มีพฤติกรรมที่ไม่ตื่นเต้นหรือทุรนทุราย มีอัตราการหายใจและการเต้นของหัวใจลดลงในระหว่างการสลบ ผลการศึกษาค่าทางชีวเคมีของเลือดปลากระเบนต่อการใช้ยา Tiletamine-zolazepam 6 mg/kg ที่ให้ร่วมกับ Medetomidine 0.1 mg/kg ในระหว่างที่ปลากระเบนสลบ พบว่ามีระดับของ corticosterone ค่า pH และ HCO3 ของเลือดลดต่ำลงอย่างมีนัยสำคัญ (p<0.05) แต่ระดับกลูโคสในเลือดเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ (p<0.05) ค่าอิเล็กโทรไลต์ในเลือดไม่มีการเปลี่ยนแปลง ยกเว้น K+ ที่จะเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ (p<0.05) ในระยะที่ปลาฟื้นจากการสลบ ส่วนค่าทางเคมีอื่นๆ นั้นมีค่าไม่แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญเมื่อเทียบกับระยะปกติ ผลการศึกษานี้สามารถใช้เป็นข้อมูลเบื้องต้นในการเลือกใช้ยาสลบแบบฉีดเข้ากล้ามเนื้อร่วมกัน 2 ชนิดในการวางยาสลบปลากระเบน ให้เหมาะสมเพื่อช่วยลดความเครียด ลดความสูญเสียและเพิ่มความปลอดภัยให้กับปลากระเบนในการขนส่งหรือการตรวจวินิจฉัยรักษาหรือการรักษาปลากระเบน
