มาตรการทางกฎหมายเพื่อพิสูจน์ความผิดปกติทางจิตขั้นรุนแรงขณะกระทำความผิดอาญา

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัญหาในการพิสูจน์ถึงเหตุแห่งความวิกลจริตในขณะกระทำความผิดอาญา อันเป็นเหตุยกเว้นโทษหรือลดโทษตามมาตรา 65 แห่งประมวลกฎหมายอาญา และศึกษาปัจจัยที่ศาลใช้ในการตัดสินคดีในประเด็นดังกล่าวจากแนวคำพิพากษาศาลฎีกา รวมถึงการวิเคราะห์หาแนวทางในการแก้ไขเพิ่มเติมกฎหมายให้มีความเหมาะสมกับสภาพสังคมไทยในปัจจุบัน จากการศึกษาพบว่า ในการที่ศาลจะปรับใช้มาตรา 65 นี้ หากไม่ปรากฏข้อเท็จจริงเกี่ยวกับเหตุแห่งความวิกลจริตจากพยานหลักฐานของฝ่ายโจทก์ ฝ่ายจำเลยจะต้องมีภาระในการนำสืบพิสูจน์ถึงเหตุดังกล่าว ดังนั้น การที่ศาลจะวินิจฉัยความรับผิดของจำเลยออย่างไรจึงขึ้นอยู่กับความสามารถในการนำสืบพยานหลักฐานของฝ่ายจำเลย และดุลยพินิจของศาลเป็นสำคัญ ทั้งๆ ที่ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับความวิกลจริตดังกล่าวเป็นข้อเท็จจริงที่เกี่ยวข้องกับการกระทำความผิดและตัวผู้กระทำความผิด อันอาจมีผลต่อการวินิจฉัยความรับผิดทางอาญา ซึ่งควรจะเป็นข้อเท็จจริงที่ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องในคดีจะต้องร่วมมือกันในการช่วยค้นหาความจริงเกี่ยวกับความวิกลจริตนี้ แม้ว่าเรื่องเกี่ยวกับสภาพจิตจะเป็นเรื่องที่อยู่นอกเหนือความรู้ความเข้าใจของบุคคลทั่วไปก็ตาม แต่ฝ่ายรัฐที่เกี่ยวข้อง ก็สามารถที่จะประสานความร่วมมือจากผู้เชี่ยวชาญทางจิตเวชให้มาตรวจประเมินสภาพจิตของผู้กระทำความผิด และอธิบายลักษณะอาการความเจ็บป่วยทางจิตให้ศาลได้เข้าใจสภาพจิตของจำเลยมากขึ้นได้ ซึ่งจะเป็นประโยชน์อย่างยิ่งต่อการใช้ประกอบดุลยพินิจในการตัดสินคดีให้มีความยุติธรรมและเหมาะสมกับตัวผู้กระทำความผิดแต่ละราย ผู้วิจัยจึงเสนอแนะให้มีการกำหนดลักษณะของคดีที่บังคับให้ต้องมีการส่งตัวผู้ต้องหาหรือจำเลยไปตรวจสภาพจิตโดยเร็วที่สุดภายหลังจากเกิดเหตุ เพื่อให้ได้ผลการตรวจสภาพจิตเป็นพยานหลักฐานเบื้องต้นเพื่อที่ศาลจะใช้ประกอบพยานหลักฐานอื่นในการวินิจฉัยตัดสินคดีให้เหมาะสมกับตัวผู้กระทำความผิดแต่ละรายอย่างแท้จริง