Abstract:
การสอบสวนคดีอาญาของประเทศไทยใช้ระบบแยกอำนาจการสอบสวนออกจากการฟ้องคดีอย่างเด็ดขาด พนักงานสอบสวนซึ่งเป็นตำรวจเป็นผู้กำหนดทิศทางและควบคุมการสอบสวนแต่เพียงฝ่ายเดียว ส่วนพนักงานอัยการจะเข้ามามีบทบาทในการดำเนินคดีอาญาก็ต่อเมื่อการสอบสวนเสร็จสิ้นลงแล้ว การสอบสวนคดีอาญากรณีผู้ต้องหาเป็นเจ้าพนักงานตำรวจก็ยังคงเป็นอำนาจของพนักงานสอบสวนอีกเช่นกัน การสอบสวนในลักษณะดังกล่าวก่อให้เกิดข้อครหาในเรื่องความเป็นอิสระและเป็นกลางของผู้สอบสวน ซึ่งส่งผลกระทบในแง่ลบต่อความเชื่อมั่นของสังคมเป็นอย่างมาก วิทยานิพนธ์เล่มนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทางการสอบสวนคดีอาญากรณีผู้ต้องหาเป็นเจ้าพนักงานตำรวจของประเทศไทย เพื่อนำมาวิเคราะห์ถึงปัญหาที่เกิดขึ้น แล้วจึงศึกษาเปรียบเทียบระบบการสอบสวนคดีอาญาในกรณีดังกล่าวของประเทศต่างๆ และค้นหาแนวทางการสอบสวนคดีอาญากรณีผู้ต้องหาเป็นเจ้าพนักงานตำรวจที่เหมาะสมกับกระบวนการยุติธรรมทางอาญาของประเทศไทยต่อไป ผลการศึกษาพบว่า การสอบสวนคดีอาญากรณีผู้ต้องหาเป็นเจ้าพนักงานตำรวจของประเทศไทยเป็นอำนาจของตำรวจด้วยกัน แม้มีกฎหมายกำหนดให้หน่วยงานอื่นมีอำนาจในการสอบสวน หรือเข้ามาร่วมสอบสวนคดีอาญากรณีผู้ต้องหาเป็นเจ้าพนักงานตำรวจอยู่บ้าง แต่ก็บัญญัติไว้ในลักษณะที่ค่อนข้างแคบและเฉพาะเจาะจงอย่างยิ่ง และในอีกแง่มุมหนึ่งการคุ้มครองสิทธิของผู้ต้องหาซึ่งเป็นตำรวจเองก็ยังไม่มีประสิทธิภาพเพียงพอ ด้วยเหตุดังกล่าวในข้างต้น การปรับปรุงการสอบสวนคดีอาญากรณีผู้ต้องหาเป็นเจ้าพนักงานตำรวจของไทยให้มี มาตรฐานสอดคล้องกับกับนานาอารยประเทศ ควรดำเนินการดังนี้ (1) เพิ่มบทบัญญัติให้พนักงานอัยการเข้าร่วมกับพนักงานสอบสวนในการทำสำนวนการสอบสวนคดีอาญากรณีผู้ต้องหาเป็นเจ้าพนักงานตำรวจ (2) ให้อัยการสูงสุดหรือผู้รักษาการแทนเท่านั้นเป็นผู้มีอำนาจออกคำสั่งฟ้องหรือไม่ฟ้องคดีอาญาที่ผ่านการสอบสวนโดยพนักงานสอบสวนร่วมกับพนักงานอัยการ (3) เพิ่มมาตรการให้ความช่วยเหลือทางคดีแก่ผู้ต้องหาซึ่งเป็นเจ้าพนักงานตำรวจ
