ปัญหาทางกฎหมายของระบบการชำระเงินเมื่อสถาบันการเงินตกเป็นบุคคลล้มละลาย

Abstract

ระบบการชำระเงินถือเป็นโครงสร้างพื้นฐานที่สำคัญ เพราะไม่ว่าการดำเนินกิจกรรมทางการเงินใดๆ ในขั้นตอนการชำระเงินและชำระดุลย่อมต้องกระทำผ่านระบบการชำระเงิน อย่างไรก็ตาม กฎหมายเกี่ยวกับระบบการชำระเงินของประเทศไทยมีบทบัญญัติรองรับผลสิ้นสุดของการชำระดุลสมบูรณ์ตามหลักการ Payment Finality ไม่ชัดเจน ประกอบกับกฎหมายล้มละลายไม่มีบทบัญญัติกำหนดถึงเวลาการเริ่มต้นกระบวนการล้มละลาย ส่งผลให้การโอนเงินผ่านระบบการชำระเงินอาจตกเป็นโมฆะ ในกรณีที่สถาบันการเงินตกเป็นบุคคลล้มละลาย ดังนั้น กระทรวงการคลังและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจึงได้ร่วมกันจัดทำร่างพระราชบัญญัติระบบการชำระเงินขึ้น เพื่อแก้ไขปัญหาดังกล่าว อย่างไรก็ดี สำนักงานศาลยุติธรรมมีความเห็นว่ากฎหมายฉบับนี้อาจเป็นช่องทางให้บุคคลที่รู้ว่าตนจะตกเป็นบุคคลล้มละลายใช้ในการหลบเลี่ยงกฎหมาย วิทยานิพนธ์ฉบับนี้จึงจะศึกษา วิเคราะห์บทบัญญัติในกฎหมายเกี่ยวกับระบบการชำระเงินและกฎหมายล้มละลายที่มีอยู่ของประเทศไทย เพื่อทำความเข้าใจถึงปัญหาที่เกิดขึ้น และเพื่อแก้ไขปรับปรุงกฎหมายเหล่านั้นให้เกิดความเหมาะสมยิ่งขึ้น นอกจากนี้ ยังจะได้ศึกษาถึงแนวทางป้องกันมิให้ร่างพระราชบัญญัติฉบับนี้กลายเป็นช่องทางในการหลบเลี่ยงกฎหมาย โดยศึกษาเปรียบเทียบกับมาตรฐานสากลและกฎหมายของประเทศสหรัฐอเมริกาและสหภาพยุโรป จากการศึกษาพบว่ากฎหมายที่เกี่ยวข้องกับระบบการชำระเงินและกฎหมายล้มละลายของประเทศไทยมีบางประเด็นไม่สอดคล้องตามที่กฎเกณฑ์สากลกำหนด ผู้วิจัยจึงได้นำเสนอแนวทางในการเพิ่มเติมบทบัญญัติรองรับผลสิ้นสุดของการโอนเงินทางอิเล็กทรอนิกส์ โดยเฉพาะเมื่อสมาชิกในระบบการชำระเงินตกเป็นบุคคลล้มละลาย และแนวทางในการดำเนินการหากเกิดการฉ้อฉลโดยการโอนเงินผ่านระบบการชำระเงิน