การแสดงเจตนาล่วงหน้าในการจัดตั้งผู้มีอำนาจจัดการทรัพย์สินและดูแลบุคคล: ศึกษาเฉพาะกรณีบุคคลวิกลจริตและจิตฟั่นเฟือน

Abstract

ประเทศไทยไม่มีกฎหมายที่รับรองสิทธิบุคคลให้แสดงเจตนาล่วงหน้าตั้งคนมาดูแลตนในเวลาที่ผู้แสดงเจตนากลายเป็นบุคคลวิกลจริตหรือจิตฟั่นเฟือนในอนาคต หากทำเป็นหนังสือตั้งผู้อนุบาลหรือผู้พิทักษ์เองล่วงหน้าก็ไม่มีผลบังคับตามกฎหมาย เป็นเพียงพยานหลักฐานชิ้นหนึ่งที่ศาลใช้พิจารณาเท่านั้น การกำหนดรายละเอียดไปว่าให้ผู้อนุบาลหรือผู้พิทักษ์มีอำนาจหน้าที่แค่ไหนเพียงใด ก็เป็นการกำหนดที่ต่างต่างไปจากกฎหมายเกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยและศีลธรรมอันดีของประชาชนตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 151 ไม่สามารถใช้บังคับได้ จะใช้วิธีตั้งตัวแทนมาดูแลแทนการตั้งผู้อนุบาลหรือผู้พิทักษ์ ก็มีปัญหาเพราะกฎหมายตัวแทนของไทยไม่คุ้มครองตัวการที่ไร้ความสามารถตามข้อยกเว้นในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 826 วรรค 2 ในต่างประเทศมีกฎหมายที่บัญญัติไว้โดยชัดแจ้งให้บุคคลมีสิทธิแสดงเจตนาล่วงหน้าตั้งผู้มาดูแลตนได้ในรูปแบบของการมอบอำนาจต่อเนื่อง ทรัสต์ หรือสัญญาตั้งผู้อนุบาลล่วงหน้า เช่นในประเทศอังกฤษ ญี่ปุ่นและฝรั่งเศส ซึ่งจะมีการคุ้มครองบุคคลวิกลจริตและจิตฟั่นเฟือนเป็นอย่างดี เพราะมีการตรวจสอบการทำงานของผู้รับมอบอำนาจต่อเนื่องหรือผู้อนุบาลตามสัญญาโดยศาลหรือเจ้าพนักงานของรัฐ ด้วยเหตุนี้ ประเทศไทยสมควรแก้ไขเพิ่มเติมกฎหมาย ให้คุ้มครองบุคคลที่มอบอำนาจล่วงหน้าตั้งตัวแทนมาดูแลตน โดยนำกฎหมายของประเทศฝรั่งเศส อังกฤษ และญี่ปุ่น มาเป็นแนวทางในการปรับแก้กฎหมายไทย