Abstract:
วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ได้ทำการศึกษา และวิเคราะห์ปัญหาเกี่ยวกับหลักเกณฑ์ในการทำสัญญาประนีประนอมยอมความตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ผลของสัญญาประนีประนอมยอมความ หลักเกณฑ์ที่เกี่ยวพันกับการแปลงหนี้ใหม่ การทำสัญญาประนีประนอมยอมความภายหลังศาลมีคำพิพากษา และการทำสัญญาประนีประนอมยอมความบางส่วน โดยเปรียบเทียบกับกฎหมายประเทศอังกฤษ กฎหมายประเทศสาธารณรัฐฝรั่งเศส และกฎหมายประเทศญี่ปุ่น จากการศึกษาพบว่า หลักเกณฑ์ และผลจากการทำสัญญาประนีประนอมยอมความ ตามที่ปรากฎการปรับใช้ในคำพิพากษาฎีกา และความเห็นของนักกฎหมายที่ไม่เป็นไปในแนวทางเดียวกัน ซึ่งจากการศึกษากฎหมายประเทศอังกฤษพบว่าข้อพิพาทที่สามารถทำสัญญาประนีประนอมยอมความได้มีลักษณะกว้าง และผลจากการทำสัญญาประนีประนอมยอมความขึ้นอยู่กับการตกลงระหว่างคู่สัญญาว่าจะกลับมาใช้ข้อพิพาทเดิมหรือไม่ ส่วนกฎหมายประเทศสาธารณรัฐฝรั่งเศสพบว่าข้อพิพาทที่สามารถทำสัญญาประนีประนอมยอมความมีลักษณะกว้างเช่นกัน สำหรับกฎหมายประเทศญี่ปุ่นพบว่าผลของสัญญาประนีประนอมยอมความทำให้คู่สัญญาได้สิทธิใหม่ แม้ว่าข้อพิพาทเดิมคู่สัญญาอาจมีสิทธิหรือไม่มีสิทธิที่แท้จริง ส่วนปัญหาการทำสัญญาประนีประนอมยอมความบางส่วนพบว่าการวินิจฉัยตามที่ปรากฎในคำพิพากษาฎีกาเป็นไปตามจุดมุ่งหมายของการทำประนีประนอมยอมความ ดังนั้น จึงเห็นควรเสนอแนวทางในการตีความคำว่า “ข้อพิพาท” ตามมาตรา 850 ให้หมายถึงข้อพิพาทที่เกิดขึ้นทุกกรณี ไม่หมายถึงกรณีที่ทุกฝ่ายต้องมีข้อเรียกร้องต่อกันเท่านั้น ส่วนคำว่า “การสละการเรียกร้อง” ตามมาตรา 852 หมายถึงการสละการเรียกร้องที่แสดงออกมาทุกด้านต่อข้อพิพาทของคู่สัญญา นอกจากนี้ในการปรับใช้กฎหมายควรมีการแสดงให้เห็นว่าสัญญาประนีประนอมยอมความไม่ได้มีผลทำให้หนี้เดิมระงับ แต่สิ่งที่ระงับไปคือ ข้อพิพาทที่โต้แย้งกัน ซึ่งทำให้เกิดผลกระทบคือ สัญญาอุปกรณ์ไม่ระงับ นายจ้างไม่หลุดพ้นเมื่อลูกจ้างผู้ทำละเมิดทำสัญญาประนีประนอมยอมความกับผู้เสียหาย และทำให้คู่สัญญาสามารถตกลงกันให้กลับมาใช้หนี้เดิมได้ นอกจากนี้ควรยกเลิกอายุความของสัญญาประนีประนอมยอมความ 10 ปี ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 193/32 โดยให้ใช้อายุความตามลักษณะเฉพาะของข้อตกลงที่ทำสัญญาประนีประนอมยอมความนั้นๆ แต่หากไม่มีอายุความเฉพาะก็ให้ใช้อายุความทั่วไป 10 ปี ซึ่งแนวทางดังกล่าว เพื่อให้เป็นไปตามความมุ่งหมายของสัญญาประนีประนอมยอมความและของคู่สัญญา
