Abstract:
เหยื่ออาชญากรรมหรือผู้เสียหายในคดีอาญาเป็นบุคคลที่ได้รับผลจากอาชญากรรมทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจและสูญเสียทรัพย์สิน แต่เหยื่ออาชญากรรมก็ยังถูกละเลยจากกระบวนการยุติธรรมทางอาญา เนื่องจากพัฒนาการเกี่ยวกับระบบการลงโทษ และการมีกระบวนการยุติธรรมทางอาญาโดยมีแนวคิดว่าอาชญากรรมที่เกิดขึ้นนั้นเป็นการฝ่าฝืนกฎหมายของรัฐ ทำให้เหยื่ออาชญากรรมอยู่ในบทบาทที่เป็นรอง โดยกระบวนการยุติธรรมทางอาญาได้ให้ความสำคัญต่อการคุ้มครองสิทธิของจำเลยหรือผู้ถูกกล่าวหาจนดูเหมือนว่าละเลยสิทธิของเหยื่ออาชญากรรมหรือผู้เสียหายไป จึงทำให้มีการเรียกร้องให้เหยื่ออาชญากรรมเข้ามามีส่วนร่วมในกระบวนการยุติธรรมทางอาญามากขึ้น โดยเฉพาะในขั้นตอนการกำหนดโทษ ในขณะนี้สิทธิของเหยื่ออาชญากรรมได้มีการรับรองมากขึ้นเพื่อเป็นไปตามหลักการที่ได้ประกาศรับรองสิทธิของเหยื่ออาชญากรรมและการใช้อำนาจโดยมิชอบ เพื่อให้เหยื่ออาชญากรรมหรือผู้เสียหายได้รับการปกป้องและเข้ามามีส่วนร่วมมากขึ้น หลาย ๆ ประเทศ ได้มีมาตรการต่าง ๆ เพื่อให้เหยื่ออาชญากรรมหรือผู้เสียหายเข้ามาร่วมในกระบวนการยุติธรรมทางอาญามากขึ้น วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ มีจุดมุ่งหมายที่จะศึกษาถึงบทบาทของเหยื่ออาชญากรรมหรือผู้เสียหายในกระบวนการยุติธรรมทางอาญาโดยเฉพาะอย่างยิ่งในขั้นตอนการกำหนดโทษ โดยได้ทำการศึกษากฎหมาย บทความ และสิทธิของเหยื่ออาชญากรรมและวิวัฒนาการของเหยื่ออาชญากรรมที่เกี่ยวกับกระบวนการยุติธรรมทางอาญา จากการศึกษาพบว่า ในประเทศไทยยังไม่มีการกำหนดบทบาทของเหยื่ออาชญากรรมหรือผู้เสียหายอย่างเพียงพอในการรับฟังผู้เสียหาย ผู้วิจัยจึงได้เสนอแนะแนวทางให้มีการกำหนดให้สิทธิผู้เสียหายให้เข้าร่วมในการกำหนดโทษโดยมีสิทธิยื่นคำแถลงการณ์เกี่ยวกับผลกระทบของอาชญากรรม เพื่อให้ผู้เสียหายมีความพึงพอใจต่อระบบกระบวนการยุติธรรมทางอาญามากขึ้น