Abstract:
สิทธิจำหน่ายให้สิทธิแก่เจ้าของลิขสิทธิ์ในการควบคุมการจำหน่ายสำเนางานอย่างไรก็ได้เพื่อให้ได้รับกำไรสูงสุดภายในขอบเขตของกฎหมาย สิทธิดังกล่าวจะระงับไปเมื่อมีการจำหน่ายสำเนางานครั้งแรกตามหลักการระงับไปซึ่งสิทธิ ประเทศสหรัฐอเมริกาเองได้รองรับหลักการระงับไปซึ่งสิทธิภายในประเทศ ซึ่งเป็นหลักที่ให้ขอบเขตสิทธิจำหน่ายกว้างขวางมาโดยตลอด ภายใต้หลักนี้ เจ้าของลิขสิทธิ์สามารถตั้งราคาแตกต่างกันตามกำลังซื้อของผู้บริโภคในแต่ละประเทศและสามารถป้องกันการนำเข้าซ้อนได้ อย่างไรก็ดี ในปีค.ศ. 2013 ศาลฎีกาประเทศสหรัฐอเมริกาได้พิพากษารองรับหลักการระงับไปซึ่งสิทธิระหว่างประเทศในคดีพิพาทระหว่าง ดร.สุภาพ เกิดแสง และสำนักพิมพ์ จอห์น ไวลีย์ แอนด์ ซันส์ โดยปรับใช้หลักการขายครั้งแรก (First sale doctrine) กับตำราเรียนที่ผลิตและขายครั้งแรกในต่างประเทศ ในคดีนี้ศาลได้ให้เหตุผลเชิงนโยบายที่สำคัญว่า ศาลเล็งเห็นความสำคัญของการค้าระหว่างประเทศที่ขยายตัว รวมถึงการป้องกันการชะงักงันของการค้าระหว่างประเทศ และเพื่อความแน่นอนในการหมุนเวียนเปลี่ยนมือสินค้า คดีนี้ได้ส่งผลต่อเจ้าของลิขสิทธิ์ ผู้บริโภค และระบบเศรษฐกิจโดยรวมอย่างไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ เพราะเจ้าของลิขสิทธิ์จะไม่สามารถตั้งราคาแตกต่างกันตามพื้นที่ที่ภูมิศาสตร์ได้อีกต่อไป เจ้าของลิขสิทธิ์จึงอาจเลือกวิธีการรับมือด้วยการเลิกจำหน่ายตำราเรียนในประเทศกำลังพัฒนา การตั้งราคาสินค้าในราคาเดียวสำหรับผู้บริโภคทั้งในประเทศพัฒนาแล้วและประเทศกำลังพัฒนา รวมถึงการแก้ไขเปลี่ยนแปลงรูปแบบตำราเรียนต่างๆ เช่น การดึงเนื้อหาออกบางส่วนหรือการแปลตำราภาษาอังกฤษเป็นภาษาท้องถิ่น เพื่อให้สินค้าที่ขายในแต่ละประเทศมีความแตกต่างกันจนไม่เหมาะสมกับการนำเข้าซ้อน วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ต้องการชี้ให้เห็นว่า ในบริบทของสินค้าอันมีลิขสิทธิ์ประเภทตำราเรียน หลักการระงับไปซึ่งสิทธิระหว่างประเทศไม่อาจทำให้สินค้ามีราคาถูกลงสำหรับผู้บริโภคทุกรายตามหลักการค้าเสรีเสมอไป เจ้าของลิขสิทธิ์ในฐานะของหน่วยธุรกิจควรมีอิสระในการเลือกปรับรูปแบบการทำธุรกิจเพื่อรับมือกับการนำเข้าซ้อน รวมถึงการตั้งราคาสินค้าราคาเดียวซึ่งอาจส่งผลให้ราคาตำราเรียนในประเทศกำลังพัฒนาปรับตัวสูงขึ้น ดังนี้ หลักการระงับไปซึ่งสิทธิระหว่างประเทศในกรณีนี้จึงเท่ากับเป็นการปฏิเสธผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจในประเทศกำลังพัฒนาของเจ้าของลิขสิทธิ์ และยังเป็นการปฏิเสธการเข้าถึงตำราเรียนคุณภาพสูงของผู้บริโภคในประเทศกำลังพัฒนาอีกด้วย
