การศึกษาสภาพการอยู่อาศัยและปัญหาการอยู่อาศัยภายในอาคารสวัสดิการชั้นประทวน กองบัญชาการกองทัพไทย กรณีศึกษา : พื้นที่ทุ่งสีกัน

Abstract

กองบัญชาการกองทัพไทยมีนโยบายการจัดสวัสดิการเคหะสงเคราะห์ และดำเนินการสร้างอาคารสวัสดิการพักอาศัยโดยใช้แบบมาตรฐานมาตั้งแต่ปี พ.ศ.2510 ใช้ในการก่อสร้างไปแล้ว 5,459 หน่วย โดยส่วนใหญ่เป็นที่พักนายทหารชั้นประทวน การวิจัยครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพการอยู่อาศัย การใช้พื้นที่ และปัญหาในการใช้พื้นที่ เพื่อนำไปสู่แนวทางในการพัฒนาแบบมาตรฐาน โดยศึกษาด้วยการทบทวนวรรณกรรมและมาตรฐานที่อยู่อาศัย การสำรวจและการสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้างผู้พักอาศัยในโครงการสวัสดิการพักอาศัยพื้นที่ทุ่งสีกัน จากกลุ่มตัวอย่างชั้นประทวน 100 ตัวอย่าง ผลจากการศึกษาพบว่าแบบมาตรฐานมีหน่วยพักอาศัยแบบเดียวมีพื้นที่รวม 51 ตร.ม.มี 2 ห้องนอน 1 ห้องโถง 1 ห้องน้ำ 1ห้องครัว มีความสูงจากพื้นถึงฝ้าเพดาน 2.7 ม. มีผู้พักอาศัยมีขนาดครัวเรือน 1-2 คน(A) จำนวน ร้อยละ 39, ขนาด 3-4 คน(B) ร้อยละ 42 และ 5 คนขึ้นไป(C) ร้อยละ 19 โดยผลการสำรวจสอดคล้องกับผลจากการสัมภาษณ์ ดังนี้ (1)ในภาพรวมของหน่วยพักอาศัย พบว่า สำหรับครัวเรือน (A) และ (B) หน่วยพักอาศัยมีพื้นที่เกินความจำเป็นในการใช้สอย ครัวเรือน A ร้อยละ 95 และ B ร้อยละ 52 เห็นว่าขนาดของหน่วยพักอาศัยกว้างขวาง ส่วนครัวเรือน (C) ร้อยละ 58 เห็นว่า พื้นที่ไม่เพียงพอ คับแคบ (2)ห้องโถงเอนกประสงค์ ครัวเรือน (A) และ (B) เห็นว่ามีขนาดที่เพียงพอ (ร้อยละ 77 และ 60) ครัวเรือน (C) ร้อยละ 53 เห็นว่าขนาดไม่เพียงพอและมีการใช้พื้นที่ห้องโถงเป็นที่นอน (3)ห้องนอน 1 ครัวเรือน (A) และ (B) เห็นว่ามีขนาดเพียงพอ มีที่ตั้งเหมาะสม ส่วนครัวเรือน (C) ร้อยละ 63 เห็นว่าคับแคบ (3)ห้องนอน 2 ครัวเรือน (A) และ (B) เห็นว่ามีขนาดเพียงพอ ร้อยละ 63 โดยสองกลุ่มนี้ได้ใช้ห้องนอน 2 เป็นที่สะสมของที่ไม่ได้ใช้ ส่วนครัวเรือน (C) เห็นว่าขนาดห้องนอนไม่เพียงพอ (4)ห้องน้ำพบว่าทั้ง 3 ครัวเรือนเห็นว่าขนาดไม่เพียงพอ แสงสว่างไม่เพียงพอ ไม่มีช่องระบายอากาศ ไม่มีส่วนแยกเปียก-แห้ง (5)ห้องครัว ทั้ง 3 ครัวเรือนเห็นว่ามีขนาดไม่เพียงพอ ที่ตั้งที่ไม่เหมาะสม การระบายอากาศไม่ดี (6) ส่วนตากผ้า ทั้ง 3 ครัวเรือน เห็นว่าที่ตั้งเหมาะสม รับลมและแสงแดดได้ดีแต่มีปัญหาน้ำหยดใส่เสื้อผ้า (7)ทั้ง 3 ครัวเรือน มีการใช้ห้องนอน, ห้องครัวและทางเดินร่วมเป็นที่เก็บของที่ไม่ได้ใช้เป็นจำนวนมากอย่างไม่เป็นระเบียบ (8)ทั้ง 3 ครัวเรือนไม่มีพื้นที่ซักล้าง ข้อเสนอแนะแนวทางพัฒนาแบบมาตรฐานฯ คือ ควรมีหน่วยพักอาศัยเป็น 2 ขนาด แบบ 51.84 ตร.ม. เป็น 2 ห้องนอน สำหรับครัวเรือน ครัวเรือน (A) และ (B) (2) สำหรับครัวเรือน (C) เพิ่มขนาดหน่วยพักอาศัยเป็น 64.8 ตร.ม. 3 ห้องนอน โดยทั้งสองขนาดอาจปรับช่วงเสาเป็น 3.6x3.6 เมตร เพื่อให้ความกว้างเพิ่มมากขึ้นและความลึกลดลง ทุกหน่วยขยายพื้นที่ห้องครัว ห้องน้ำ แยกส่วนเปียก-แห้ง เพิ่มพื้นที่ซักล้าง ทำตู้เก็บของและเพิ่มระเบียงหลัง ในส่วนของนโยบาย (1) การจัดทำ 5ส ลดการเก็บของ (2) การสำรวจผู้พักอาศัยทุกปี จัดสวัสดิการที่พักอาศัยให้สอดคล้องกับลักษณะครัวเรือน และ(3)การบังคับใช้ระเบียบข้อบังคับการอยู่อาศัยอย่างเคร่งครัด