Abstract:
งานวิจัยเรื่องนี้มุ่งศึกษาการจัดระเบียบโครงสร้างเชิงกายภาพของราชสำนักฝ่ายในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว การบริหารราชสำนักฝายใน รวมทั้งการเลื่อนฐานะของสตรีโดยการเข้ารับราชการในราชสำนักฝ่ายใน การจัดการบริหารของราชสำนักฝ่ายในของไทยมีลักษณะสำคัญ คือ บริหารราชการโดยสตรี โดยที่สตรีมีบทบาทในการบริหารราชการในทุกสายงานตามความสามารถ ซึ่งลักษณะสำคัญของราชสำนักฝ่ายในของไทยดังกล่าว ตลอดจนความต้องการแรงงานสตรีของราชสำนักฝ่ายในนี้เอง ที่เปิดโอกาสให้สตรีชั้นสูงลงไปถึงชั้นล่างหรือสามัญชนบ่างส่วนได้เลื่อนฐานะให้สูงขึ้นด้วยการเข้ารับราชการในราชสำนักฝ่ายใน อนึ่ง การที่ราชสำนักฝ่ายในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีจำนวนผู้พำนักอาศัยเพิ่มมากขึ้นกว่ารัชกาลก่อน ๆ ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพตามมา ซึ่งการเปลี่ยนแปลงทั้งสองด้านนี้ ได้ส่งผลต่อการปรับเปลี่ยนการบริหารราชสำนักฝ่ายในบางส่วน อันเอื้อให้สตรีที่มีความสามารถได้เข้ามารับราชการเพิ่มขึ้น