อันตรกิริยาของพืชสมุนไพรที่มีฤทธิ์ต้านเบาหวานในพื้นที่ของโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช อันเนื่องจากพระราชดำริฯ กับหน้าที่การทำงานของพี-ไกลโคโปรตีน

Abstract

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและเปรียบเทียบผลของสารสกัดพืชสมุนไพร 4 ชนิดในพื้นที่ของโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช อันเนื่องจากพระราชดำริฯ ต่อการทำหน้าที่ของ P-glycoprotein ในแบบจำลองเซลล์คาโค-2 ตัวอย่างพืชดังกล่าวประกอบด้วยลำป้าง (Pterospermum littorale Craib; วงศ์ Sterculiaceae) เขลง (Dialium cochinchinense Pierre; วงศ์ Fabaceae) พลองใบรี (Mamecylon plebejum Kurz. Var. ellipsoideum Craib.; วงศ์ Melastomataceae) และโพทะเล (Thespesia populnea (L.) Soland. Ex Corr.; วงศ์ Malvaceae) โดยส่วนของพืชทั้ง 4 ชนิดสามารถออกฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ α-glucosidase ซึ่งเป็นเอนไซม์เป้าหมายของการใช้ยาในโรคเบาหวานได้ การศึกษาการทำงานของ P-glycoprotein ดังกล่าวจะวัดจากการสะสมของ calcein ในเซลล์คาโค-2 ที่เพาะเลี้ยง 21 วัน ผลที่ได้จากการศึกษาพบว่าพลองใบรี และลำป้าง (ในความเข้มข้นสูงสุดที่สามารถนำมาทดสอบได้) ไม่มีผลรบกวนการทำงานของ P-glycoprotein ในขณะที่โพทะเลและเขลงสามารถยับยั้งการทำงานของโปรตีนดังกล่าวได้ประมาณ 2-3 เท่า โดยผลที่เกิดขึ้นแปรตามความเข้มข้นของสารสกัดพืชที่ใช้ในการศึกษา ดังนั้นจึงเป็นไปได้ว่าการนำโพทะเลและเขลงมาใช้อาจทำให้เกิดปัญหาอันตรายกริยาระหว่างยาจากคุณสมบัติในการยับยั้งการทำหน้าที่ของ P-glycoprotein ซึ่งยังคงต้องศึกษาผลกระทบในด้านดังกล่าวต่อไป