Abstract:
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากลยุทธ์การใช้พื้นที่ข่าวหน้า 1 ของแหล่งข่าวในหนังสือพิมพ์ การวิจัยเป็นเชิงกรณีศึกษาที่คัดเลือกจากรณีเหตุการณ์ข่าวหน้าหนึ่งของหนังสือพิมพ์ไทยรัฐและมติชน ช่วงตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2548 ถึง 31 มกราคม 2549 จำนวน 6 กรณี การวิจัยใช้วิธีการวิเคราะห์เนื้อหาการสัมภาษณ์เจาะลึก การวิเคราะห์เนื้อหามุ่งวิเคราะห์เปรียบเทียบวิธีการนำเสนอข่าของหนังสือพิมพ์ไทยรัฐและมติชน ในประเด็นการเล่าเรื่อง การกำหนดวาระข่าวสาร การชูประเด็นข่าวสาร การสร้างกรอบการรับรู้เนื้อหาข่าวสาร และการประกอบสร้างความหมายที่ปรากฏในข่าว ส่วนการสัมภาษณ์เจาะลึกแหล่งข่าวมีวัตถุประสงค์เพื่อให้เห็นถึงกลยุทธ์และกระบวนการในการเข้าถึงพื้นที่ข่าวหน้าหนึ่ง และการสัมภาษณ์เจาะลึกนักวิชาชีพและนักวิชาการสื่อสารมวลชนเพื่อทราบถึงทัศนะที่มีต่อกลยุทธ์การใช้พื้นที่ข่าวหน้า 1 ของแหล่งข่าว ผลกาวิจัยสรุปได้ว่า 1. ในกรณีเหตุการณ์ข่าวเดียวกัน หนังสือพิมพ์ไทยรัฐและมติชนมีวีการนำเสนอทั้งเหมือนและแตกต่างกัน โดยทั้งสองฉบับกำหนดวาระข่าวสารให้กับเหตุการณ์ข่าวที่มีองค์ประกอบด้านบุคคลสำคัญมากที่สุด นอกจากนี้ให้ความสนใจนำเสนอข่าวที่มีองค์ประกอบข่าวด้านความแปลก ปุถุชนสนใจ และมีความรุนแรงรองลงมา ทั้งนี้มติชนมีการชูประเด็นข่าวสารด้านแง่มุมที่หลากหลายกว่าไทยรัฐ โดยไทยรัฐมักชูประเด็นที่ปุถุชนสนใจเป็นหลัก ส่วนการสร้างบกรอบการรับรู้เนื้อหาข่าวสารและการประกอบสร้างความหมายที่ปรากฏในข่าวของหนังสือพิมพ์ทั้งสองฉบับนี้ก็เหมือนและแตกต่างกันแล้วแต่กรณี ซึ่งเป็นไปตามนโยบายการทำงานของแต่ละองค์กร เช่น กรณีการคัดค้านการทำ FTA ไทยรัฐสร้างกรอบการรับรู้เนื้อหาที่สนับสนุนฝ่ายรัฐบาล แต่มติชนสร้างกรอบการรับรู้เนื้อหาที่สนับสนุนฝ่ายคัดค้าน 2. กลยุทธ์ที่แหล่งข่าวนำมาใช้ประสบความสำเร็จมีผลให้ปรากฏเป็นข่าวหน้าหนึ่งของหนังสือพิมพ์และได้รับความสนใจปัญหานั้นๆ มากขึ้นจากเดิม แต่ก็ไม่สามารถควบคุมทิศทางการเสนอข่าของหนังสือพิมพ์ได้ ทำให้ผลต่อเนื่องจากการเสนอข่าวอาจไมเป็นไปตามที่แหล่งข่าวคาดคิดไว้เสมอไป ขณะเดียวกันด้านสื่อเองแม้จะรู้เท่าทันกลยุทธ์ของแหล่งข่าวแต่ก็ต้องนำเสนอ เนื่องจากมีองค์ประกอบที่เป็นข่าวหน้าหนึ่งได้อยู่ แล้ว 3. ปัจจัยที่จะทำให้ปัญหานั้นๆถูกนำเสนอข่าวหน้าหนึ่ง คือตัวแหล่งข่าวต้องใช้กลยุทธ์ที่สอดคล้องกับนโยบายขององค์กรสื่อ โดยต้องทำให้มีองค์ประกอบข่าวตามที่สื่อต้องการ
