Abstract:
การตรวจ Delayed-type hypersensitivity (DTH) skin test เป็นการทดสอบทางคลินิกเพื่อดูการทำงานของภูมิคุ้มกันชนิดเซลล์ (Cell mediated immunity) ในร่างกาย วิธีที่ใช้ทดสอบในสมัยก่อนคือ Multitest-CMI system ซึ่งได้เลิกการผลิตไปแล้ว จึงทำให้มีปัญหาในการเลือกแอนติเจนที่จะนำมาทดสอบ การวิจัยนี้ศึกษาถึงการตอบสนองต่อแอนติเจนชนิดต่างๆ เมื่อทำการทดสอบด้วยวิธี DTH skin test ในการวิจัยนี้จะทำตามวิธี Mantoux method อ่านผลการทดสอบที่ 48 ชั่วโมงโดยการวัดขนาดของ Induration ที่เกิดขึ้น ถ้าหากมีขนาดใหญ่กว่า 5 มม. ถือว่าเป็นผลบวก แอนติเจนที่ใช้ ได้แก่ PPD-TRC, C. albicans extract, Tetanus toxoid, T. mentagrophytes extract และ Hepatitis B vaccine ส่วน Negative control คือ NSS อาสาสมัครเข้าร่วมการศึกษา 95 คนเป็นเจ้าหน้าที่ใน ร.พ.จุฬาลงกรณ์ อายุเฉลี่ย 44.1 +- 10.1 ปี เป็นเพศหญิง 59% และ 48.4% ของประชากรตัวอย่างเป็นบุคคลากรทางการแพทย์ ผลการศึกษาพบว่า ประชากรตัวอย่างทุกคนตอบสนองต่อแอนติเจนอย่างน้อย 1 ตัว อัตราการตอบสนองต่อแอนติเจน พบว่า C. albicans extract ให้ผลบวกมากที่สุด (92.6%) รองลงมาคือ Tetanus toxoid (83.2%), PPD (82.1%), T. mentagrophytes extract (50.5%) และ Hepatitis B vaccine (5.3%) ปัจจัยที่มีผลต่อการตอบสนอง ได้แก่ บุคคลากรทางการแพทย์ (PPD), เพศชาย (T. mentagrophytes extract) และ ประวัติการฉีดวัคซีนป้องกันบาดทะยัก (Tetanus toxoid) ผลข้างเคียงเกิดขึ้นพบได้ประมาณ 58.9% ส่วนใหญ่อาการไม่รุนแรง จากการศึกษาวิจัยนี้พบว่า แอนติเจนที่เหมาะสมที่จะนำไปทดสอบ DTH skin test คือ PPD, Tetanus toxoid และ C. albicans extract และควรเลือกใช้แอนติเจนทั้ง 3 ชนิดในการทดสอบ ซึ่งจะให้ผลบวกอย่างน้อย 1 แอนติเจนเท่ากับ 100% ให้ผลบวกอย่างน้อย 2 แอนติเจนเท่ากับ 96.8% ถ้าหากใช้เพียง PPD-TRC ร่วมกับ Tetanus toxoid ซึ่งจะให้ผลบวก อย่างน้อย 1 แอนติเจนเท่ากับ 100% ให้ผลบวก 2 แอนติเจนเท่ากับ 68.4% ในการทดสอบ DTH skin test ในประชากรไทยควรทำการทดสอบด้วยแอนติเจนพร้อมกัน 3 ตัว ประกอบด้วย PPD, Tetanus toxoid และ C. albicans extract ถ้าหากไม่สามารถหา C. albicans extract มาทำการทดสอบได้ อาจใช้ PPD-TRC ร่วมกับ Tetanus toxoid แทนได้ แต่ก็ทำให้มีความไวในการทดสอบลดลง
