อันตรกิริยาของพืชสมุนไพรที่มีฤทธิ์ต้านเบาหวานในพื้นที่ของโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช อันเนื่องจากพระราชดำริฯ กับหน้าที่การทำงานของพี-ไกลโคโปรตีน : รายงานวิจัย

Abstract

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและเปรียบเทียบผลของสารสกัดพืชสมุนไพร 4 ชนิดในพื้นที่ของโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช อันเนื่องจากพระราชดำริฯ ต่อการแสดงออกของ P-glycoprotein ในแบบจำลองเซลล์คาโล-2 ตัวอย่างพืชดังกล่าวประกอบด้วยลำป้าง (Pterospermum littorale Craib; วงศ์ Sterculiaceae) เขลง (Dialium cochinchinense Pierre; วงศ์ Fabaceae) พลองใบรี (Mamecylon plebejum Kurz. Var. ellipsoideum Craib.; วงศ์ Melastomataceae) และโพทะเล (Thespesia populneo (L.) Soland. Ex Corr.; วงศ์ Malvaceae) โดยส่วนของพืชทั้ง 4 ชนิดสามารถออกฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ α-glucosidase ซึ่งเป็นเอนไซม์เป้าหมายของการใช้ยาในโรคเบาหวานได้ การศึกษาการแสดงออกของ P-glycoprotein ดังกล่าวจะวัดจากการเรืองแสงของ FITC-labeled P-gp antibody ที่เข้าจับกับ P-glycoprotein ที่ผิวเซลล์ ผลที่ได้จากการศึกษาพบว่าพลองใบรี และโพทะเล (ในความเข้มข้นสูงสุดที่สามารถน้ำมาทดสอบได้) ไม่มีผลต่อการแสดงออกของ P-glycoprotein ในขณะที่ลำป้างและเขลงสามารถเพิ่มปริมาณของโปรตีนดังกล่าวได้ประมาณ 2 เท่าเมื่อให้สารสกัดดังกล่าวแก่เซลล์นาน 3 วัน โดยผลที่เกิดขึ้นแปรตามความเข้มข้นของสารสกัดพืชที่ใช้ในการศึกษา การเพิ่มระยะเวลาการให้สารจาก 3 วันเป็น 7 วัน ไม่มีผลเปลี่ยนแปลงการแสดงออกของโปรตีนแต่อย่างใด ดังนั้นจึงเป็นไปได้ว่าการนำลำป้างและเขลงมาใช้อาจทำให้เกิดปัญหาอันตรกริยาระหว่างยาจากคุณสมบัติในการเหนี่ยวนำการแสดงออกของ P-glycoprotein ซึ่งยังคงต้องศึกษาผลกระทบในด้านดังกล่าวต่อไป