Abstract:
โลมาอิรวดี (Orcaella brevirostris) เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในทะเลชนิดหนึ่งที่อาศัยอยู่ในประเทศไทย โลมาอิรวดีถูก IUCN จัดให้เป็นสัตว์ที่ใกล้สูญพันธุ์ เนื่องจากการลดลงอย่างต่อเนื่องของประชากรโลมาอิรวดีในธรรมชาติ การศึกษาที่เกี่ยวกับระบบสืบพันธุ์ของโลมามีรายงานไว้ในโลมาหลายๆสายพันธุ์ โดยการศึกษาในโลมาอิรวดีมีรายงานไม่มากนัก วัตถุประสงค์ของการศึกษาในครั้งนี้เพื่อศึกษาคุณลักษณะและรูปร่างของอสุจิในโลมาอิรวดีและหาคุณสมบัติของสีย้อมที่เหมาะสมสำหรับการตรวจคุณภาพน้ำเชื้อ โดยทำการเก็บตัวอย่างน้ำเชื้อโลมาอิรวดีเพศผู้จำนวน 3 ตัวด้วยเทคนิคการกระตุ้นให้หลั่งน้ำเชื้อด้วยตัวเอง นำตัวอย่างน้ำเชื้อมาย้อมด้วยสีย้อมหลายชนิด ได้แก่ ปาปานิโคลัว, ชอร์, ดิฟฟ์ควิก, อีโอซิน, 0.1%โทลูอิดีนบลู, วิลเลียม, ฮีมาท๊อกซิลินอีโอซิน และอีโอซินนิโกรซิน โดยทำการประเมินตัวอย่างทั้งหมดภายใต้กล้องจุลทรรศน์แบบใช้แสง และกล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอน ผลการทดลองแสดงให้เห็นว่าน้ำเชื้อโลมาอิรวดีมีลักษณะขุ่นขาวเหมือนน้ำนม มีปริมาตรน้ำชื้อเฉลี่ย 3.42±0.49 มิลลิลิตร ความเข้มข้นของตัวอสุจิ 1.44±0.586 x109 ตัว/มิลลิลิตร บริเวณส่วนหน้าของหัวอสุจิมีรูปร่างบางแบนและเว้าเล็กน้อย ส่วนด้านหลังมีรูปร่างรียาว มีสันนูนขนานตามแนวยาวของบริเวณด้านท้ายหัวอสุจิ ส่วนคอของอสุจิยาวและหนา ขนาดหัวอสุจิมีความยาว 4.37±0.18 ไมครอน กว้าง 1.61±0.14 ไมครอน ความผิดปกติของดีเอ็นเอในอสุจิสามารถตรวจได้โดยการย้อมด้วย สีโทลูอิดีนบลู ส่วนการประเมินสัณฐานวิทยาของตัวอสุจิสามารถใช้สีดิฟฟ์ควิก, วิลเลียม, ฮีมาท๊อกซิลินอีโอซิน, ปาปานิโคลัว และสีชอร์
