ปัญหากฎหมายเกี่ยวกับการคุ้มครองผู้ใช้บริการในธุรกิจจัดหาคู่

Abstract

ธุรกิจจัดหาคู่ในประเทศไทยมีการดำเนินการมานานแล้ว มีผู้ใช้บริการหลักหมื่นคนต่อปี และมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ เช่นเดียวกับประเทศที่มีการดำเนินธุรกิจนี้มาอย่างยาวนาน แต่ประเทศไทยยังไม่มีกฎหมายกำหนดสิทธิ หน้าที่ และความรับผิดระหว่างผู้ให้บริการกับผู้ใช้บริการโดยเฉพาะ ผู้เขียนจึงได้ศึกษาเปรียบเทียบกฎหมายไทยกับกฎหมายเกาหลีและกฎหมายอังกฤษในประเด็นต่อไปนี้ ปัญหาผู้ให้บริการไม่ปฏิบัติตามสัญญา ตามกฎหมายไทยต้องกำหนดระยะเวลาให้ผู้ให้บริการปฏิบัติตามสัญญาก่อน ในขณะที่กฎหมายอังกฤษผู้ใช้บริการสามารถบอกเลิกสัญญาได้ทันทีหากผู้ให้บริการผิดสัญญาในข้อที่เป็นสาระสำคัญ ซึ่งการจัดหาคู่ที่มีคุณสมบัติตรงตามที่ผู้ใช้บริการต้องการเป็นสาระสำคัญของสัญญา จึงควรให้สิทธิผู้ใช้บริการบอกเลิกสัญญาได้ทันทีโดยไม่ต้องบอกกล่าวให้ผู้ให้บริการปฏิบัติตามสัญญาก่อน เพราะสัญญาให้บริการจัดหาคู่เป็นสัญญาที่เกิดจากความไว้วางใจในตัวผู้ให้บริการ หรือถ้าหากมีการใช้สัญญามาตรฐานในเรื่องนี้ต่อไปภายหน้า ก็ควรให้สิทธิผู้ใช้บริการบอกเลิกสัญญาได้ทันทีถ้าผู้ให้บริการไม่ปฏิบัติตามสัญญา ปัญหาผลของข้อสัญญาไม่เป็นธรรมที่ไม่แน่นอนว่าแค่ไหนเพียงใดที่ถือว่าเป็นธรรมและพอสมควรแก่กรณี จากการศึกษาพบว่ากฎหมายเกาหลีกำหนดให้ข้อสัญญานั้นเป็นโมฆะ และกฎหมายอังกฤษกำหนดให้ข้อสัญญานั้นไม่มีผลผูกพันผู้ใช้บริการ แต่ก็ไม่อาจนำมาปรับใช้กับพระราชบัญญัติว่าด้วยข้อสัญญาที่ไม่เป็นธรรม พ.ศ. 2540 ได้ เมื่อธุรกิจจัดหาคู่มีแนวโน้มใช้ข้อสัญญาที่ไม่เป็นธรรมมากขึ้น จึงเสนอให้มีการบัญญัติกฎหมายกำกับดูแลธุรกิจนี้โดยกำหนดให้ต้องมีการทำสัญญากันเป็นหนังสือ เพื่อให้รัฐเข้ามากำกับดูแลสัญญาในธุรกิจนี้ได้ ปัญหาการคุ้มครองความเสียหายจากการใช้บริการในกรณีละเมิด กฎหมายไทยมีปัญหาเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างการกระทำและผลทำให้ผู้ให้บริการไม่ต้องรับผิด ขณะที่กฎหมายอังกฤษสามารถคุ้มครองผู้ใช้บริการได้ตามหลักความสามารถในการคาดเห็นได้ล่วงหน้าอย่างสมเหตุสมผล สามารถเรียกผู้ให้บริการรับผิดกรณีจงใจหรือประมาทเลินเล่อในการให้บริการได้ แต่หากนำมาใช้จะมีปัญหาขอบเขตความรับผิดของผู้ให้บริการ จึงเสนอให้บัญญัติความรับผิดทางอาญาของผู้ให้บริการที่จงใจหรือประมาทเลินเล่อในกฎหมายที่คุ้มครองสิทธิของผู้ที่เกี่ยวข้องในธุรกิจจัดหาคู่ ปัญหาการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลของผู้ใช้บริการที่ร่างพระราชบัญญัติคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลของไทยยังไม่ครอบคลุมเรื่องการรักษาความลับของผู้ใช้บริการที่หากนำกฎหมายเกาหลีมาใช้จะคุ้มครองผู้ใช้บริการได้ดีขึ้น และการเก็บข้อมูลที่ละเอียดอ่อนที่หากนำกฎหมายเกาหลีและกฎหมายอังกฤษมาปรับใช้จะคุ้มครองผู้ใช้บริการได้ดีขึ้น อย่างไรก็ดี ร่างพระราชบัญญัติคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลของไทยยังไม่มีแนวโน้มที่จะพิจารณาประกาศใช้ จึงควรกำหนดหลักการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลในกฎหมายที่คุ้มครองสิทธิของผู้ที่เกี่ยวข้องในธุรกิจจัดหาคู่ นอกจากที่กล่าวในตอนต้น ยังควรที่จะนำหลักเกณฑ์การกำกับดูแลธุรกิจจัดหาคู่ของเกาหลีและแนวปฏิบัติสำหรับผู้ประกอบธุรกิจจัดหาคู่แห่งสหราชอาณาจักรมาพิจารณาเป็นแนวทางประกาศใช้ในเรื่องการกำกับดูแลทางทะเบียน คุณสมบัติของผู้ที่จะประกอบธุรกิจจัดหาคู่ การตรวจสอบข้อมูลภูมิหลังของผู้ใช้บริการ การคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลของผู้ใช้บริการ การทำสัญญาให้บริการจัดหาคู่เป็นหนังสือ และมาตรการลงโทษผู้ให้บริการที่ฝ่าฝืนกฎหมายหรือแนวทางปฏิบัติ