ความน่าเชื่อถือทางกฎหมายของเอกสารอิเล็กทรอนิกส์

Abstract

การพัฒนาของเทคโนโลยีสารสนเทศ ส่งผลให้มีการนำระบบเอกสารอิเล็กทรอนิกส์มาใช้เพื่อการติดต่อสื่อสาร การเก็บรวบรวมฐานข้อมูล และใช้เป็นหลักฐานในการทำธุรกรรมต่างๆ มากยิ่งขึ้น ทั้งกรณีของการจัดทำเอกสารในรูปของอิเล็กทรอนิกส์ตั้งแต่ต้นและการแปลงเอกสารกระดาษให้อยู่ในรูปของอิเล็กทรอนิกส์ในภายหลัง อย่างไรก็ดี มีปัญหาที่ต้องพิจารณาด้วยว่าบทบัญญัติของกฎหมายในปัจจุบันสอดคล้องและสนับสนุนต่อพัฒนาการดังกล่าวหรือไม่ เพียงใด ซึ่งมีความสำคัญและส่งผลต่อความน่าเชื่อถือในการนำเอกสารอิเล็กทรอนิกส์มาใช้ จากการศึกษาพบว่า หลักเกณฑ์ทางกฎหมายของประเทศไทยไม่สามารถรองรับการใช้เอกสารอิเล็กทรอนิกส์แทนเอกสารกระดาษได้อย่างสมบูรณ์ แม้ว่าจะมีการตราพระราชบัญญัติว่าด้วยธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ. 2544 ออกมาใช้บังคับแล้วก็ตาม หากแต่สาระสำคัญของกฎหมายฉบับดังกล่าวมิใช่กฎหมายวิธีพิจารณาความโดยแท้ จึงเป็นเหตุให้หน่วยงานทั้งภาครัฐและภาคเอกชนไม่เชื่อมั่นในการนำเอกสารอิเล็กทรอนิกส์มาใช้เป็นพยานหลักฐานต่อศาล ทั้งนี้ จากการศึกษาเปรียบเทียบกับกฎหมายของประเทศสหรัฐอเมริกา ประเทศอังกฤษ และประเทศสิงคโปร์ พบว่า ในต่างประเทศได้มีการกำหนดสถานะทางกฎหมายและหลักเกณฑ์การรับฟังพยานหลักฐานที่เป็นเอกสารอิเล็กทรอนิกส์ไว้อย่างชัดเจนโดยบัญญัติไว้ในกฎหมายลักษณะพยานซึ่งสามารถนำไปใช้ได้ทั้งในคดีแพ่งและคดีอาญา วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ ผู้เขียนได้นำเสนอแนวทางการแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้น โดยเสนอให้ศาลออกข้อกำหนดเกี่ยวกับการดำเนินกระบวนพิจารณาและการรับฟังพยานหลักฐานทางอิเล็กทรอนิกส์ โดยควรกำหนดให้มีหลักเกณฑ์การนำเสนอและวิธีการนำสืบพยานหลักฐานประเภทนี้ อันจะเป็นประโยชน์ต่อการชั่งน้ำหนักพยานหลักฐานของศาล ทั้งในคดีแพ่งและคดีอาญา นอกจากนี้ ควรกำหนดแนวนโยบายด้านความมั่นคงปลอดภัยของเอกสารอิเล็กทรอนิกส์และควรจัดตั้งหน่วยงานเข้ามาทำหน้าที่ให้การรับรองความถูกต้องแท้จริงของเอกสารอิเล็กทรอนิกส์ในการทำธุรกรรมของทั้งภาครัฐและภาคเอกชน โดยมีการกำกับดูแลอย่างเป็นระบบ เพื่อเป็นแนวทางในการสร้างความน่าเชื่อถือและส่งเสริมการใช้เอกสารอิเล็กทรอนิกส์อย่างเต็มรูปแบบ