ที่มาและองค์ประกอบของคณะกรรมการรัฐวิสาหกิจในประเทศไทย

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาวิเคราะห์ถึงที่มาและองค์ประกอบของคณะกรรมการรัฐวิสาหกิจในประเทศไทย โดยในปัจจุบันกฎหมายว่าด้วยคุณสมบัติมาตรฐานสำหรับกรรมการและพนักงานรัฐวิสาหกิจได้กำหนดให้การแต่งตั้งกรรมการอื่นที่มิใช่กรรมการโดยตำแหน่งในรัฐวิสาหกิจแห่งใด ให้ผู้มีอำนาจพิจารณาแต่งตั้งจากบัญชีรายชื่อกรรมการรัฐวิสาหกิจที่กระทรวงการคลังจัดทำขึ้นไม่น้อยกว่าหนึ่งในสาม ซึ่งถือได้ว่าเป็นจุดเริ่มต้นที่สำคัญในการปฏิรูปกระบวนการสรรหาและแต่งตั้งกรรมการรัฐวิสาหกิจของไทย ผลการศึกษาพบว่า กฎหมายฉบับดังกล่าวยังคงให้ฝ่ายการเมืองมีดุลพินิจอยู่ค่อนข้างมากในการพิจารณาแต่งตั้งกรรมการรัฐวิสาหกิจ กล่าวคือ กฎหมายกำหนดบังคับเอาไว้แต่เพียงว่าในการแต่งตั้งกรรมการอื่นที่มิใช่กรรมการโดยตำแหน่งในรัฐวิสาหกิจแห่งใด ให้ผู้มีอำนาจพิจารณาแต่งตั้งจากบัญชีรายชื่อกรรมการรัฐวิสาหกิจที่กระทรวงการคลังจัดทำขึ้นไม่น้อยกว่าหนึ่งในสาม ส่วนตำแหน่งกรรมการอื่นอีกสองในสามส่วนที่เหลือนั้น กฎหมายไม่ได้กำหนดถึงกระบวนการสรรหาและแต่งตั้งเอาไว้ จึงเป็นช่องว่างให้ฝ่ายการเมืองยังคงสามารถพิจารณาแต่งตั้งบุคคลผู้ใกล้ชิดให้เข้าไปดำรงตำแหน่งเป็นกรรมการรัฐวิสาหกิจได้อยู่ ตำแหน่งกรรมการรัฐวิสาหกิจจึงถูกใช้เป็นเครื่องมืออันหนึ่งในการตอบแทนกันทางการเมืองเหมือนเช่นในอดีตที่ผ่านมา ดังนั้น ผู้เขียนจึงขอเสนอแนวทางในการแก้ไขปัญหา โดยเสนอให้มีการแก้ไขปรับปรุงกฎหมายว่าด้วยคุณสมบัติมาตรฐานสำหรับกรรมการและพนักงานรัฐวิสาหกิจ โดยกำหนดให้การแต่งตั้งกรรมการอื่นที่มิใช่กรรมการโดยตำแหน่งในรัฐวิสาหกิจแห่งใด ผู้มีอำนาจแต่งตั้งจะต้องพิจารณาแต่งตั้งบุคคลจากบัญชีรายชื่อกรรมการรัฐวิสาหกิจที่กระทรวงการคลังจัดทำขึ้นทั้งหมด เพื่อให้การแต่งตั้งกรรมการรัฐวิสาหกิจมีความโปร่งใสและได้มาซึ่งกรรมการรัฐวิสาหกิจที่มีความรู้ความสามารถ