ถ้อยคำนัยผกผันในการแสดงเดี่ยวไมโครโฟนครั้งที่ 7-10 ของอุดม แต้พานิช

Abstract

การแสดงทอล์คโชว์ในลักษณะเดี่ยวไมโครโฟนของอุดม แต้พานิช ถือเป็นการแสดงที่ประสบความสำเร็จอย่างสูงและมีผู้ชมให้ความสนใจและรับชมมากที่สุดในปัจจุบัน แม้จะมีงานวิจัยที่ใช้ข้อมูลเดี่ยวไมโครโฟนของอุดม แต้พานิช มาใช้ศึกษาอยู่บ้าง แต่ก็ยังไม่เคยมีงานวิจัยใดที่ศึกษาถ้อยคำนัยผกผันซึ่งเป็นกลวิธีทางภาษาที่โดดเด่นในการแสดงของอุดม วิทยานิพนธ์ฉบับนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิเคราะห์ลักษณะของถ้อยคำนัยผกผัน อวัจนภาษาที่ประกอบถ้อยคำนัยผกผัน และหน้าที่ของถ้อยคำนัยผกผันที่ปรากฏในการแสดงเดี่ยวไมโครโฟนของอุดม แต้พานิช ข้อมูลที่ใช้ในการวิเคราะห์ได้มาจากดีวีดีบันทึกการแสดงสดเดี่ยวไมโครโฟนของอุดม แต้พานิช จำนวน 6 ครั้ง คือ เดี่ยว 7 เดี่ยว 7.5 เดี่ยว 8 เดี่ยว 9 เดี่ยว 9.5 และเดี่ยว 10 ผลการวิจัยพบว่า อุดม แต้พานิช ใช้ถ้อยคำนัยผกผันในการแสดงจำนวนทั้งสิ้น 272 ถ้อยคำ จัดเป็น 15 ลักษณะ ทั้งนี้ผู้วิจัยแบ่งการวิเคราะห์ออกเป็น 2 มุมมอง ได้แก่ ชนิดของถ้อยคำนัยผกผันที่พิจารณาตามลักษณะ และชนิดของถ้อยคำนัยผกผันที่พิจารณาตามมุมมองวัจนกรรม ชนิดของถ้อยคำนัยผกผันที่พิจารณาตามลักษณะแบ่งได้เป็น 4 ลักษณะ ได้แก่ การกล่าวถ้อยคำที่มีความหมายขัดแย้งกับถ้อยคำใกล้เคียง การกล่าวถึงสิ่งที่เป็นไปไม่ได้หรือไม่สมเหตุสมผล การกล่าวเน้นให้เกินจริงอย่างมาก และการใช้ถ้อยคำนัยผกผันแบบเสียงสะท้อนกลับ ซึ่งลักษณะที่พบมากที่สุดคือ การกล่าวถึงสิ่งที่เป็นไปไม่ได้หรือไม่สมเหตุสมผล ชนิดของถ้อยคำนัยผกผันที่พิจารณาตามมุมมองวัจนกรรมพบว่าอุดมจงใจละเมิดเงื่อนไขความจริงใจของวัจนกรรมต่างๆ เพื่อแนะความหมายนัยผกผัน พบทั้งสิ้น 11 วัจนกรรม ลักษณะของถ้อยคำนัยผกผันที่อุดมใช้มากที่สุดคือ ถ้อยคำนัยผกผันในรูปวัจนกรรมการถาม ผลการศึกษาอวัจนภาษาที่ประกอบถ้อยคำนัยผกผันพบว่า อุดมใช้อวัจนภาษาเพื่อช่วยสื่อถ้อยคำนัยผกผันจำนวน 311 ครั้ง อวัจนภาษาเหล่านี้มีบทบาทหน้าที่คือ 1. ทำให้เห็นความขัดแย้งกับวัจนกรรมหรือปริบท 2. เน้นถ้อยคำนัยผกผันให้เด่นชัดขึ้นกว่าถ้อยคำแวดล้อมเพื่อดึงดูดความสนใจจากผู้ชม และ3. สื่ออารมณ์ความรู้สึกและทัศนคติในด้านลบ ผลการศึกษาหน้าที่ของถ้อยคำนัยผกผันพบว่า อุดม แต้พานิช ใช้ถ้อยคำนัยผกผันเพื่อวัตถุประสงค์คือ ประชดประชัน สร้างอารมณ์ขัน และลดความเครียดหรือระบายความคับข้องใจ ถ้อยคำนัยผกผันที่อุดมเลือกมาใช้นั้นเป็นกลวิธีสำคัญที่ทำให้อุดมประสบความสำเร็จในการแสดงเดี่ยวไมโครโฟนและตอบโจทย์ของการแสดงเดี่ยวไมโครโฟน ที่สามารถประชดประชันเป้าหมายและเรื่องราวต่างๆ ในสังคมไปพร้อมๆ กับการสร้างเสียงหัวเราะให้กับผู้ชมได้อย่างลงตัว ทำให้ความตลกที่อุดมสร้างแตกต่างไปจากความตลกของการแสดงในรูปแบบอื่น