แนวทางในการกำหนดมาตรฐานกลางในการได้มาซึ่งผู้ดำรงตำแหน่งในองค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญ

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงปัญหาที่เกิดขึ้นในกระบวนการสรรหาผู้ดำรงตำแหน่งในองค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญในช่วงที่มีการบังคับใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 และรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 รวมถึงนำเสนอแนวทางปฏิบัติในต่างประเทศในหลักการสำคัญเกี่ยวกับการสรรหาผู้ดำรงตำแหน่งในองค์กรอิสระ และความพยายามในการกำหนดมาตรฐานกลางในการสรรหาผู้ดำรงตำแหน่งในองค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญในประเทศไทยในช่วงระหว่างการร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ จากการศึกษาพบว่า บทบัญญัติในรัฐธรรมนูญทั้งสองฉบับที่ผ่านมามีความไม่ชัดเจนและขาดประสิทธิภาพ โดยเฉพาะใน 3 ประเด็น ได้แก่ 1. ปัญหาความไม่ชัดเจนในกระบวนการสรรหา คัดเลือก และแต่งตั้ง ซึ่งส่งผลกระทบให้เกิดปัญหาในกระบวนการสรรหาที่ไม่ชอบด้วยรัฐธรรมนูญ 2. ปัญหาเกี่ยวกับคณะกรรมการสรรหา ว่าด้วยความไม่เหมาะสมของจำนวน ที่มาและองค์ประกอบของคณะกรรมการสรรหาที่มีจำนวนน้อยและขาดความหลากหลายในด้านที่มา อันส่งผลกระทบต่อความละเอียดรอบคอบในการพิจารณาคัดเลือกผู้สมัคร และ 3. ปัญหาเรื่องการขาดหลักเกณฑ์มาตรฐานในการพิจารณาสรรหา ว่าด้วยปัญหาในอดีตที่เกิดจากการสรรหาผู้ดำรงตำแหน่งที่ถูกแทรกแซงทางการเมือง ในภาพรวมทำให้กระบวนการสรรหาผู้ดำรงตำแหน่งในองค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญไม่มีหลักประกันในการรับรองว่ากระบวนการสรรหาจะได้มาซึ่งบุคคลที่เหมาะสมจะดำรงตำแหน่งอย่างแท้จริง ด้วยเหตุดังที่กล่าวมาข้างต้น ผู้ศึกษาจึงเสนอให้มีการแก้ไขรัฐธรรมนูญหรือเปิดช่องให้มีกฎหมายว่าด้วยการกำหนดมาตรฐานกลางในการได้มาซึ่งผู้ดำรงตำแหน่งในองค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญ โดยมีเนื้อหาเกี่ยวกับการกำหนดมาตรฐานขั้นต่ำในส่วนที่องค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญทั้งหมดมีร่วมกัน โดยมีหลักการใน 2 เรื่อง คือ 1. มาตรฐานในเชิงกระบวนการสรรหา และ 2. มาตรฐานในเชิงเนื้อหา เพื่อส่งเสริมให้กระบวนการสรรหาในแต่ละครั้งมีมาตรฐานรองรับยิ่งขึ้น