Abstract:
วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์ในการศึกษาวิเคราะห์ถึงบทบาทของวุฒิสภาในห้วงระยะเวลาการบังคับใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 ว่าได้มีประสิทธิภาพสอดคล้องกับเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญฉบับดังกล่าวเกี่ยวกับอำนาจและหน้าที่ของวุฒิสภาในประการต่าง ๆ หรือไม่ ได้แก่ บทบาทและอำนาจหน้าที่ในฐานะเป็นทั้ง “สภากลั่นกรอง” และ“สภาตรวจสอบ” ตลอดจนปฏิบัติหน้าที่ในฐานะ “รัฐสภา”ตลอดจนเสนอแนะว่าบทบาทของวุฒิสภาที่เหมาะสมกับประเทศไทยนั้นควรมีลักษณะและรายละเอียดประการใด ผลการศึกษาพบว่า วุฒิสภาในประเทศสหรัฐอเมริกา อังกฤษ ญี่ปุ่น และฟิลิปปินส์ มีบทบาทด้านการกลั่นกรองให้สภาผู้แทนราษฎรหรือฝ่ายบริหารมีความรอบคอบมากยิ่งขึ้นโดยบทบาทด้านตรวจสอบมีกลไกการติดตามและสภาพบังคับที่ค่อนข้างสูง สำหรับวุฒิสภาตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 นั้น พบว่า บทบาทในฐานะสภากลั่นกรองค่อนข้างเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพตามเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญในฐานะสภากลั่นกรองที่มีบทบาทในการพิจารณาให้การพิจารณาร่างกฎหมายมีความรอบคอบ ถูกต้อง และมีประสิทธิภาพ จากที่พบว่า วุฒิสภามีบทบาทในการไม่ให้ความเห็นชอบร่างพระราชบัญญัติและไม่อนุมัติพระราชกำหนดบางฉบับ ตลอดจนการเสนอความเห็นต่อศาลรัฐธรรมนูญเพื่อตรวจสอบความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของกฎหมายหลายฉบับ เช่นเดียวกับบทบาทในฐานะรัฐสภาที่เป็นไปอย่างค่อนข้างมีประสิทธิภาพเช่นกัน อย่างไรก็ตาม การปฏิบัติหน้าที่ในฐานะสภาตรวจสอบนั้น พบว่าวุฒิสภาปฏิบัติหน้าที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพค่อนข้างน้อย เนื่องจากสภาพปัญหาการขาดกลไกเกี่ยวกับสภาพบังคับและการติดตามการดำเนินงานขององค์กรหรือบุคคลอื่นที่ต้องนำข้อทักท้วงของวุฒิสภาไปปฏิบัติ
