กลวิธีการถามในปริจเฉทการสัมภาษณ์รายการ "ถึงลูกถึงคน"

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากลวิธีการถามในปริจเฉทการสัมภาษณ์รายการ "ถึงลูกถึงคน" ข้อมูลที่ใช้ในการศึกษาได้จากแผ่นดีวีดีการสัมภาษณ์จำนวน 9 ครั้ง จากการศึกษาปริบทการสัมภาษณ์ตามกรอบ Speaking ของ Hymes พบว่า รายการ "ถึงลูกถึงคน" มีปริบทที่แตกต่างกันโดยเฉพาะในส่วนของผู้ให้สัมภาษณ์ ซึ่งแบ่งได้เป็น 2 กลุ่มด้วยกันคือ ผู้ให้สัมภาษณ์ที่ตกเป็นประเด็นข่าวในด้านลบ และผู้ให้สัมภาษณ์ที่ไม่ได้ตกเป็นประเด็นข่าวในด้านลบ ความแตกต่างดังกล่าวยังส่งผลให้น้ำเสียงหรือท่วงทำนองในการสื่อสาร วิธีการที่ใช้ในการสื่อสาร บรรทัดฐานของปฏิสัมพันธ์และการตีความ รวมไปถึงการผสานด้านทัศนคติของคู่สนทนาแตกต่างกันด้วย ซึ่งปัจจัยเหล่านี้ส่งผลต่อกลวิธีการถามของผู้สัมภาษณ์ ผลการศึกษาเรื่องกลวิธีการถามพบว่า ผู้สัมภาษณ์ใช้กลวิธีการถามที่หลากหลายเพื่อให้ผู้ให้สัมภาษณ์สนองประเด็นการถาม กลวิธีการถามทั้งหมดที่พบมี 10 กลวิธี ได้แก่ 1) การถามในลักษณะยั่วยุอารมณ์ 2) การถามแย้ง 3) การรุกไล่ด้วยคำถามต่อเนื่อง 4) การเปลี่ยนคำถาม 5) การถามแบบชี้นำคำตอบ 6) การถามโดยใช้รูปประโยคขอร้อง 7) การถามในลักษณะสรุปประเด็น 8) การถามย้ำ 9) การถามโดยใช้ถ้อยคำสั้นๆ และ 10) การตั้งคำถามจากเหตุการณ์สมมติ กลวิธีการถามที่พบมากที่สุดในรายการ คือ การถามในลักษณะสรุปประเด็น กลวิธีการถามที่เป็นลักษณะเด่นในการสัมภาษณ์ผู้ให้สัมภาษณ์ที่ตกเป็นประเด็นข่าวในด้านลบ ได้แก่ การถามในลักษณะยั่วยุอารมณ์ การถามแย้ง การรุกไล่ด้วยคำถามต่อเนื่อง และการเปลี่ยนคำถาม ส่วนกลวิธีการถามที่เป็นลักษณะเด่นในการสัมภาษณ์ผู้ให้สัมภาษณ์ที่ไม่ได้ตกเป็นประเด็นข่าวในด้านลบ ได้แก่ การถามแบบชี้นำคำตอบ และการถามโดยใช้รูปประโยคขอร้อง ผลการศึกษาเรื่องกลวิธีทางภาษาอื่นๆ พบว่า ผู้สัมภาษณ์ใช้กลวิธีทางภาษาอื่นๆ หลายวิธีเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ของรายการ กลวิธีทางภาษาอื่นๆ ที่พบมี 10 กลวิธี ได้แก่ 1) การใช้สำนวนและความเปรียบ 2) การกล่าวแย้ง 3) การตัดบท 4) การทวนคำตอบ 5) การแสดงอารมณ์หรือความรู้สึกร่วมต่อเรื่องที่สัมภาษณ์ 6) การใช้กลวิธีความสุภาพเพื่อสร้างความสนิทสนม 7) การให้ผู้ให้สัมภาษณ์มีส่วนร่วมในการสร้างปฏิสัมพันธ์ 8) การแทรกหรือเสริมคำตอบ 9) การสรุปประเด็นการสัมภาษณ์ และ 10) การหยอกเย้าหรือการกล่าวติดตลก กลวิธีทางภาษาอื่นๆ ที่พบมากที่สุดในรายการ คือ การทวนคำตอบ ผลการศึกษาสนับสนุนสมมติฐานของงานวิจัยที่ว่า กลวิธีต่างๆ ที่นำมาใช้ในรายการนั้นเป็นไปเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ของการสัมภาษณ์ ...