การให้เอกชนมีส่วนร่วมในการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมเกี่ยวกับอสังหาริมทรัพย์

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ผู้เขียนมุ่งศึกษาถึงอำนาจหน้าที่ของเจ้าพนักงานที่ดินและการให้เอกชนเข้ามีส่วนร่วมในการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมเกี่ยวกับที่ดิน ซึ่งเอกชนที่ผู้เขียนมุ่งศึกษานั้นจำกัดเพียงทนายความและผู้ประกอบวิชาชีพที่ได้รับอนุญาต และการมีส่วนร่วมของเอกชนในขั้นตอนของการสอบสวนสิทธิและจัดทำสัญญา จากการศึกษาพบว่า ในต่างประเทศเอกชนซึ่งเป็นทนายความหรือผู้ประกอบวิชาชีพที่ได้รับอนุญาตเป็นผู้ดำเนินการสอบสวนสิทธิและจัดทำสัญญาให้แก่คู่กรณี ส่วนพนักงานเจ้าหน้าที่หรือนายทะเบียนมีหน้าที่รับจดทะเบียนเท่านั้น และในต่างประเทศได้มีกฎหมายควบคุมดูแลทนายความหรือผู้ประกอบวิชาชีพที่ได้รับอนุญาตอย่างชัดเจน ส่วนในประเทศไทยพนักงานเจ้าหน้าที่มีความรับผิดชอบและหน้าที่เกี่ยวข้องในทุกขั้นตอน คือ การสอบสวนสิทธิ การจัดทำสัญญาและการจดทะเบียน แม้กรมที่ดินได้ออกระเบียบและประกาศเรื่อง การให้ภาคเอกชนหรือประชาชนทั่วไปมีส่วนร่วมในการจัด เตรียมคำขอ สัญญา หรือบันทึกข้อตกลงในการขอจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมเกี่ยวกับที่ดินหรืออสังหาริมทรัพย์อื่นในปีพ.ศ. 2547 และในทางปฏิบัติมีประชาชนบางส่วนที่ได้ติดต่อทนายความให้ดำเนินการจัดเตรียมสัญญาให้ แต่ระเบียบและประกาศดังกล่าวไม่มีข้อกำหนดที่ชัดเจนเกี่ยวกับหลักเกณฑ์การให้เอกชนมีส่วนร่วม พนักงานเจ้าหน้าที่ยังคงมีหน้าที่และต้องรับผิดชอบต่อการปฏิบัติหน้าที่ตามที่กำหนดไว้ในประมวลกฎหมายที่ดินเช่นเดิมดังนั้นจึงไม่เป็นการช่วยลดขั้นตอนและความรับผิดชอบของพนักงานเจ้าหน้าที่หรือระยะเวลาในการจดทะเบียน รวมทั้งไม่สนันบสนุนให้สิทธิในที่ดินของประชาชนมีความมั่นคงมากขึ้น และไม่เป็นการคุ้มครองแก่ประชาชนที่จะใช้บริการของเอกชนด้วย ดังนั้น จึงสมควรมีบทบัญญัติให้ชัดเจนเพื่อกำหนดคุณสมบัติ หลักเกณฑ์ หน่วยงานที่ควบคุมดูแล มาตรการการควบคุมเอกชนที่จะเข้ามามีส่วนร่วมในการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมเกี่ยวกับอสังหาริมทรัพย์ในขั้นตอนการสอบสวนสิทธิและการจัดทำสัญญา