Abstract:
มะขาม Tamarindrus indica L. จำนวน 5 สายพันธุ์ปลูก ได้แก่ มะขามเปรี้ยวยักษ์ มะขามศรีชมภู สืทอง และขันตี จากจังหวัดเพชรบูรณ์ มะขามเปรี้ยว มะขามหวานศรีชมภู และสีทองหนัก จากจังหวัดนครราชสีมา มีองค์ประกอบของสารอินทรีย์ต่างๆ ได้แก่ Tartaric acid malic acid citric acid oxalic aid succinic acid และ fumaric acid ในปริมาณที่แตกต่างกัน พบมีปริมาณกรดอินทรีย์ดังกล่าวเท่ากับ 1.6-17.3% 0.5-2.5% 0.05-0.28% 0.0-0.19% 0.02-0.27% และ 0.0004-0.0044% ตามลำดับ จากการวิเคราะห์โดยเทคนิค HPLC การทดสอบฤทธิ์ยาระบายของน้ำมะขามในหนูขาว โดยวิธี Gastrointestinal motility test ดูการเคลื่อนที่ของผงถ่านในลำไส้เล็กของหนูขาว เทียบกับกลุ่มควบคุมที่ใช้น้ำกลั่น และกลุ่มที่ให้น้ำสกัดลูกพรุน และกรดอินทรีย์ tartaric acid citric acid และ malic acid เป็น positive control พบว่าน้ำสกัดมะขามทั้งชนิดเปรี้ยว และมะขามหวาน ที่ทดสอบมีฤทธิ์การระบายดี น้ำสกัดจากเนื้อมะขาม สามารคถนำมาเตรียมผลิตภัณฑ์มะขามในรูปของเยลลี่มะขาม เครื่องดื่มมะขามชนิดผงฟู่ และผงแห้งมะขาม เมื่อนำมาเตรียมเป็นผลิตภัณฑ์ของผงแห้งมะขาม โดยวิธี spray dried โดยใช้มะขามเปรี้ยวยักษ์ ผสมกับขันตี สัดส่วน 1:1 โดยใช้ polysaccharide จากแป้งเมล็ดมะขาม หรือใช้ pectin เป็น carrier จะได้ผงแห้งที่ดี มีปริมาณ tartaric acid สูง 9-12% พบว่าได้ผลิตภัณฑ์ผงมะขามที่ดีผสมกับน้ำได้ง่าย และมีผลการระบายที่ดีขึ้น โดยดูจากการเคลื่อนที่ของผงถ่านในลำไส้เล็กของหนูขาว
