Abstract:
ศึกษา 1) ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการประมาณการเวลา และระดับความสัมพันธ์ของปัจจัยในแต่ละปัจจัย ที่มีความสัมพันธ์กับการประมาณการเวลาของผู้สอบบัญชีรับอนุญาต ในการตรวจสอบบัญชีบริษัทที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย 2) ความแตกต่างของปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการประมาณการเวลา ระหว่างผู้สอบบัญชีที่ทำงานอยู่ในสำนักงาน Big 4 กับผู้สอบบัญชีที่ไม่ได้ทำงานอยู่ในสำนักงาน Big 4 โดยดำเนินการวิจัยทางเอกสาร สัมภาษณ์ ส่งแบบสอบถาม และวิเคราะห์ผลทางสถิติโดยวิธีวิเคราะห์ค่าสหสัมพันธ์ และวิธีการวิเคราะห์ความถดถอยเชิงเส้น ที่ระดับนัยสำคัญ .10 ผู้วิจัยได้แยกปัจจัยเป็น 5 กลุ่มคือ ปริมาณรายการที่ตรวจสอบ ความเสี่ยงและระดับการควบคุมภายใน ความซับซ้อนของโครงสร้างบริษัทลูกค้า การเปลี่ยนแปลงนโยบายการบัญชีและรายการที่ซับซ้อน และปัจจัยภายนอก ผลของการวิจัยพบว่า ปัจจัยทั้ง 5 กลุ่มมีความสัมพันธ์กับการประมาณการเวลาในการตรวจสอบบัญชี โดยปัจจัยแต่ละตัวที่มีความสัมพันธ์กับการประมาณการเวลามากที่สุด 3 อันดับแรก ได้แก่ จำนวนสินทรัพย์รวม จำนวนสินค้าคงเหลือและจำนวนลูกหนี้รวม ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการประมาณการเวลา ในการตรวจสอบบัญชีของผู้สอบบัญชีที่ทำงานอยู่ในสำนักงานตรวจสอบบัญชี Big 4 คือ จำนวนลูกหนี้การค้ารวม ระดับการควบคุมภายใน การประยุกต์ใช้มาตรฐานการบัญชีเฉพาะเรื่องกับรายการบัญชีที่ซับซ้อน และงบการเงินที่ตรวจสอบเป็นงบเฉพาะหรืองบรวม โดยปัจจัยทั้ง 4 ตัว สามารถอธิบายความสัมพันธ์ต่อการประมาณการเวลาได้ 44.80% ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการประมาณการเวลา ในการตรวจสอบบัญชีของผู้สอบบัญชีที่ทำงานอยู่ในสำนักงานตรวจสอบบัญชี Non Big 4 คือ จำนวนสินทรัพย์รวม และผลการประเมินความเสี่ยงสืบเนื่องจากลักษณะธุรกิจ โดยปัจจัยทั้ง 2 ตัว สามารถอธิบายความสัมพันธ์ต่อการประมาณการเวลาได้ 56.30% ซึ่งความแตกต่างเหล่านี้อาจเป็นผลมาจากความแตกต่างของลักษณะสำนักงานสอบบัญชี อาทิเช่น เทคโนโลยีที่ใช้ในการตรวจสอบ การมีผู้เชี่ยวชาญในด้านอื่นๆ ที่หลากหลาย และการจัดอบรมที่บ่อยครั้งกว่าหรือการมีกลุ่มลูกค้าที่แตกต่างกัน
