การศึกษาการแพร่กระจายแอนติเจนของเชื้อพิษสุนัขบ้า และการอักเสบในระบบประสาทส่วนกลางในระยะแรกของสุนัขบ้าที่มีอาการคลุ้มคลั่งและอ่อนแรง

Abstract

โรคพิษสุนัขบ้า มีลักษณะอาการทางคลินิกแบ่งออกได้เป็น 2 ชนิด คือชนิดคลุ้มคลั่ง (furious หรือ encephalitic rabies) และอ่อนแรง (dumb หรือ paralytic rabies) สำหรับกลไกการเกิดอาการแสดงทางคลินิกที่แตกต่างกันของโรคพิษสุนัขบ้านี้ ยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัด จากการตรวจศพผู้ป่วยที่เสียชีวิตไม่พบความแตกต่างของการกระจายตัวของเชื้อไวรัสและการอักเสบของสมอง และจากการศึกษาสมองคนไข้ก่อนเสียชีวิตด้วยเครื่องสนามแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) ก็ไม่พบความแตกต่าง ต่อมาได้มีการศึกษาในสุนัขที่ติดเชื้อพิษสุนัขบ้าในระยะแรกของโรคด้วยเครื่อง MRI พบสัญญาณความผิดปกติในสุนัขบ้าชนิดอ่อนแรง มากกว่าชนิดคลุ้มคลั่ง และเมื่อทำการตรวจสุนัขบ้าที่ตายแล้ว พบว่าสมองของสุนัขที่มีอาการแบบคลุ้มคลั่ง มีปริมาณไวรัสสูงกว่าในกลุ่มอาการอ่อนแรง ในทางตรงกันข้าม สมองของสุนัขที่มีอาการแบบอ่อนแรง มีระดับ cytokine ที่สูงกว่า ผลการศึกษาดังกล่าวในสุนัข จึงแตกต่างจากผลที่ได้จากการศึกษาในคน ซึ่งความแตกต่างนี้ น่าจะเกิดมาจากการศึกษาโรค ในระยะเวลาของการดำเนินโรคที่แตกต่างกัน ดังนั้นผู้วิจัยจึงได้ทำการศึกษาการกระจายตัวของแอนติเจนเชื้อพิษสุนัขบ้าและการอักเสบของระบบประสาท เพื่อศึกษาว่าจะมีความแตกต่างกันหรือไม่ ในโรคพิษสุนัขบ้าทั้ง 2 แบบอาการ โดยศึกษาในระยะแรกของโรค และทำศึกษาจากสมองและไขสันหลังระดับคอ ของสุนัขที่ติดเชื้อพิษสุนัขบ้าตามธรรมชาติชนิดคลุ้มคลั่งและชนิดอ่อนแรง อย่างละ 5 ตัวอย่าง นำมาศึกษาการกระจายตัวของแอนติเจนเชื้อไวรัสพิษสุนัขบ้า และลักษณะการอักเสบในตำแหน่งต่าง ๆของระบบประสาทส่วนกลาง ด้วยเทคนิคอิมมูโนฮีสโตเคมี Immunohistochemistry (IHC) และ Image analysis การศึกษานี้พบว่ามีเซลล์ประสาทที่ติดเชื้อพิษสุนัขบ้าเป็นจำนวนมาก ในก้านสมองและไขสันหลังระดับคอ ในสุนัขบ้าทั้ง 2 กลุ่มอาการ เซลล์ประสาทที่ติดเชื้อในสมองใหญ่มีปริมาณมากกว่าในสุนัขบ้าชนิดคลุ้มคลั่ง และพบการอักเสบรุนแรงที่ก้านสมองของสุนัขบ้าชนิดอ่อนแรงเมื่อเปรียบเทียบกับสุนัขบ้าแบบคลุ้มคลั่ง ส่วนการอักเสบในสมองใหญ่ พบเพียงเล็กน้อยในทั้ง 2 กลุ่มอาการ การพบการกระจายของแอนติเจนไวรัสพิษสุนัขบ้าและการอักเสบ มีความแตกต่างกันในสุนัขบ้าชนิดคลุ้มคลั่งและชนิดอ่อนแรงในระยะแรกของโรคการอักเสบรุนแรงที่ก้านสมองของสุนัขบ้าชนิดอ่อนแรงอาจช่วยชะลอไม่ให้เชื้อไวรัสเข้าสู่สมองได้สะดวก การอักเสบที่ต่างกันนี้ อาจเกิดจากความแตกต่างของเชื้อไวรัสพิษสุนัขบ้า หรือความแตกต่างในการตอบสนองต่อเชื้อของสัตว์ที่เป็นโรค