Abstract:
ปัจจุบันพบเชื้อ Escherichia coli ที่สร้างเอนไซม์ extended-spectrum beta-lactamase (ESBL) แพร่กระจายในชุมชนอย่างกว้างขวาง เชื้อแบคทีเรียดังกล่าวสามารถพบได้ว่าเป็นเชื้อประจำถิ่นในลำไส้ของคน และสัตว์ รวมไปถึงสามารถพบได้ในสิ่งแวดล้อมทั่วไป ซึ่งอาจกลายเป็นแหล่งเก็บกักเชื้อแบคทีเรียดื้อสารต้านจุลชีพ ที่สามารถแพร่กระจายในชุมชนต่างๆ ทั่วโลก การศึกษาครั้งนี้ทำการจำแนกลักษณะทางโมเลกุลของเชื้อ E. coli ที่สร้างเอนไซม์ ESBL ซึ่งแยกได้จากสุกรในฟาร์มปศุสัตว์และประชากรในชุมชน ในพื้นที่อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน เพื่อศึกษารูปแบบของยีนที่ควบคุมการสร้างเอนไซม์ ESBL และศึกษาหาความสัมพันธ์ของเชื้อในกลุ่มตัวอย่างทั้งสอง เชื้อ E. coli ที่สร้างเอนไซม์ ESBL จำนวนทั้งสิ้น 212 สายพันธุ์ แยกได้จากอุจจาระของสุกรและประชากรที่มีสุขภาพดี และทำการจำแนกยีนที่ควบคุมการสร้างเอนไซม์ ESBL ได้แก่ ยีน blaCTX-M ยีน blaTEM และยีน blaSHV ด้วยเทคนิค multiplex-PCR และเทคนิค whole genome sequencing และศึกษาความสัมพันธ์ของเชื้อ E. coli ที่สร้างเอนไซม์ ESBL ที่แยกได้จากทั้งสองกลุ่มตัวอย่างด้วยเทคนิค multilocus sequence typing ผลการศึกษาพบว่าเชื้อ E. coli ที่สร้างเอนไซม์ ESBL ส่วนใหญ่เป็นเชื้อดื้อยาหลายขนาน และมักดื้อยากลุ่ม fluoroquinolones ยากลุ่ม aminoglycosides และยา trimethoprim/sulfamethoxazole ในขณะที่เชื้อทุกสายพันธุ์ดื้อต่อยา ampicillin ยา ceftriaxone และยา cefotaxime ยีนที่ควบคุมการสร้างเอนไซม์ ESBL ที่พบมากที่สุดได้แก่ ยีน blaCTX-M ซึ่งพบได้ 95.75% รองลงมาคือยีน blaTEM และยีน blaSHV พบได้ 62.73% และ 2.40% ตามลำดับ โดย subgroup ของยีนที่ควบคุมการสร้างเอนไซม์ ESBL ที่พบมากที่สุด ได้แก่ ยีน blaCTX-M-55 ทั้งนี้ 56.60% ของเชื้อ E. coli ที่สร้างเอนไซม์ ESBL มียีน blaCTX-M ร่วมกับยีน blaTEM ในขณะที่ sequence types (STs) ที่พบทั้งหมดในการศึกษาครั้งนี้เท่ากับ 66 ST โดย sequence types ที่พบได้บ่อยที่สุดในเชื้อ E. coli ที่สร้างเอนไซม์ ESBL ในสุกร ประกอบด้วย ST10 ST48 และ ST131 ตามลำดับ ในขณะที่ sequence types ที่พบได้บ่อยที่สุดในเชื้อ E. coli ที่สร้างเอนไซม์ ESBL ในประชากร ประกอบด้วย ST131, ST101 และ ST70/ST48 ตามลำดับ เชื้อ E. coli สายพันธุ์ ST131 ซึ่งถือเป็นสายพันธุ์ก่อโรคถูกพบมากเป็นอันดับที่หนึ่งในการศึกษาครั้งนี้และทุกสายพันธุ์มียีน blaCTX-M เป็นที่น่าสังเกตว่า 66.51% ของเชื้อ E. coli ที่สร้างเอนไซม์ ESBL แยกได้จากกลุ่มตัวอย่างทั้งสอง มี sequence types ที่เหมือนกันจำนวนทั้งสิ้น 19 ST ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความเป็นไปได้ในการแพร่กระจายเชื้อระหว่างคนและสัตว์ แต่ยังขาดหลักฐานที่เพียงพอที่อธิบายถึงกลไกการแพร่กระจายดังกล่าว อย่างไรก็ตามการพบเชื้อ E. coli ที่สร้างเอนไซม์ ESBL ในสุกรและประชากรที่มีสุขภาพดี สามารถเป็นพาหะของแบคทีเรียดื้อยาที่แพร่กระจายในชุมชนได้
