Abstract:
การปนเปื้อนของราและสารพิษจากราโดยเฉพาะโอคราทอกซินเอระหว่างกระบวนการแปรรูปกาแฟเป็นหนึ่งในปัญหาสำคัญและเป็นอันตรายต่อผู้บริโภค จึงมีความจำเป็นในการหาแนวทางเพื่อลดการปนเปื้อนของราที่ผลิตโอคราทอกซินเอในกาแฟ การใช้ยีสต์ปฏิปักษ์เป็นตัวควบคุมทางชีวภาพเป็นหนึ่งในแนวทางที่ได้รับความสนใจ งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อคัดแยกและคัดเลือกยีสต์จากตัวอย่างผลกาแฟสุก เมล็ดกาแฟหมัก น้ำหมักกาแฟ และเมล็ดกาแฟกะลา จากมูลนิธิโครงการหลวง 3 แห่ง ในจังหวัดเชียงใหม่ ประเทศไทย และเพื่อประเมินความเป็นปฏิปักษ์ของยีสต์ที่คัดแยกได้ต่อราที่ผลิตโอคราทอกซินเอ พบว่า ตัวอย่างเมล็ดกาแฟหมักมีจำนวนยีสต์มากที่สุดโดยเฉพาะตัวอย่างจากศูนย์พัฒนาโครงการหลวงตีนตก (1.32x10⁸ โคโลนีต่อกรัม) คัดแยกยีสต์ทั้งหมดได้ 121 ไอโซเลต จากตัวอย่างกาแฟทั้งหมดยกเว้นเมล็ดกาแฟกะลา จัดกลุ่มยีสต์ตามลักษณะการเจริญบนอาหารเลี้ยงเชื้อแข็งได้ 19 กลุ่ม ศึกษาลักษณะการเจริญบนอาหารเลี้ยงเชื้อ ลักษณะภายใต้กล้องจุลทรรศน์และคุณสมบัติทางชีวเคมี และคัดเลือกยีสต์ 15 ไอโซเลต ไปทดสอบประสิทธิภาพต่อการต้านการเจริญของราที่ผลิตโอคราทอกซินเอ พบว่ายีสต์มีประสิทธิภาพในการยับยั้งการเจริญของราที่ผลิตโอคราทอกซินเอ โดยมีเปอร์เซ็นต์การยับยั้งระหว่าง 2.5±3.54 ถึง 30.0 ± 3.54 เปอร์เซ็นต์
