Abstract:
วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาพัฒนาการของสถาบันการศึกษาตั้งแต่ก่อตั้งจนถึงปัจจุบัน 2) ศึกษาผลกระทบที่เกิดจากการก่อตั้งสถาบันการศึกษาต่อการพัฒนาพื้นที่ชุมชนโดยรอบมุ่งเน้นผลกระทบทางกายภาพ เมื่อมีสถาบันการศึกษาเกิดขึ้นทั้ง 3 แห่ง คือ โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า โรงเรียนเตรียมทหาร และมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ศูนย์องครักษ์ มาจัดตั้งในพื้นที่จังหวัดนครนายก โดยทำการวิเคราะห์จากข้อมูลปฐมภูมิที่ได้จากการลงสำรวจภาคสนาม การสัมภาษณ์ และการใช้แบบสอบถาม ประกอบกับข้อมูลทุติยภูมิ
ผลการศึกษาพบว่า การก่อตั้งสถาบันการศึกษาทั้ง 3 แห่งในจังหวัดนครนายก ส่งผลให้ภาพรวมของการพัฒนาเมืองเปลี่ยนแปลงไป ทั้งทางด้านกายภาพ ด้านเศรษฐกิจ และด้านสังคม การเปลี่ยนแปลงทางกายภาพที่เกิดขึ้นบริเวณโดยรอบสถาบันการศึกษา คือ สัดส่วนของการใช้ประโยชน์ประเภทเกษตรกรรมลดลง การใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทพาณิชยกรรมและที่อยู่อาศัยที่เพิ่มมากขึ้น กล่าวคือ เมื่อสถาบันการศึกษาก่อตั้งขึ้นพื้นที่บริเวณหน้าสถาบันการศึกษา เกิดการขยายตัวของอาคารบ้านเรือน ร้านค้า บ้านจัดสรรและหอพัก เนื่องจากมีการเพิ่มขึ้นของจำนวนนักเรียน นิสิต เจ้าหน้าที่และบุคลากรในสถาบันการศึกษา เกิดโครงการก่อสร้างในด้านที่อยู่อาศัยตามเส้นทางคมนาคมสายหลัก คือ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 305 และทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 3052 ทำให้พื้นที่บริเวณดังกล่าวเกิดการกระจุกตัวของชุมชนโดยรอบ รวมถึงสิ่งปลูกสร้างที่มีแนวโน้มขยายตัวเพิ่มมากขึ้นทุกปี ในด้านเศรษฐกิจการก่อตั้งสถาบันการศึกษาทำให้เกิดการลงทุนทางเศรษฐกิจในรูปแบบการก่อสร้างที่พักอาศัยในลักษณะของโครงการบ้านจัดสรร และหอพัก รวมถึงการจับจ่ายใช้สอยของบุคลากรในสถาบันการศึกษา ส่งผลให้เกิดการสร้างอาชีพและรายได้ให้กับชุมชนโดยรอบ อีกทั้งผู้ประกอบการทั้งในและนอกสถาบันการศึกษาโดยส่วนใหญ่รับสินค้าจากร้านขายส่งในพื้นที่จังหวัดนครนายกมาจำหน่ายให้แก่บุคลากรในสถาบันการศึกษา ซึ่งเป็นการกระตุ้นเศรษฐกิจให้เกิดขึ้นในพื้นที่ ทั้งนี้ผลจากการพัฒนาเมืองที่เกิดขึ้นทำให้รูปแบบทางสังคมเกิดการเปลี่ยนแปลง จากชุมชนเกษตรกรรมในอดีตเป็นชุมชนที่มีบทบาทสนับสนุนพื้นที่ในด้านการศึกษามากยิ่งขึ้น กล่าวคือ เมื่อมีสถาบันการศึกษาเกิดขึ้นสร้างแรงดึงดูดให้ประชาชนเข้ามาอาศัยในพื้นที่บริเวณโดยรอบสถาบันการศึกษามากยิ่งขึ้น การเกิดสถาบันการทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินในด้านพาณิชยกรรมและที่อยู่อาศัย ดังนั้นควรมีการวางแผนรองรับการก่อตั้ง การปรับปรุง และขยายบริการในด้านสาธารณูปโภคและสาธารณูปการที่เหมาะสม รวมถึงการป้องกันแก้ปัญหาสภาพแวดล้อมในพื้นที่ เพื่อรองรับการขยายตัวของชุมชนในอนาคต
