Abstract:
งานวิจัยชิ้นนี้ มุ่งศึกษาระบบบุรุษสรรพนามและวิวัฒนาการของระบบบุรุษสรรพนามใน 4 สมัย ของสมัยรัตนโกสินทร์ คือ สมัยปฏิรูปสังคมไปสู่สมัยใหม่ สมัยประชาธิปไตย สมัยเผด็จการทุนนิยม และสมัยทุนนิยมประชาธิปไตย โดยใช้ข้อมูลจากการสุ่มจากบทสนทนาในนวนิยายและบทละครในแต่ละสมัยผู้วิจัยได้วิเคราะห์และเปรียบเทียบระบบบุรุษสรรพนามใน 4 ด้าน คือ ความแตกต่างของจำนวนคำบุรุษสรรพนามในแต่ละสมัย คำบุรุษสรรพนามตามประเภททางไวยากรณ์ คำบุรุษสรรพนามตามความสัมพันธ์ ระหว่างผู้พูดผู้ฟังและผู้ที่ถูกกล่าวถึงตามบทบาททางสังคมและปัจจัยทางสังคม และลักษณะทางภาษาของคำบุรุษสรรพนามในเรื่องความสุภาพ คำบุรุษสรรพนามตามความสัมพันธ์ของบทบาททางสังคมในแบบสมดุล ไม่สมดุล และเป็นกลาง ผลการศึกษาและเปรียบเทียบระบบบุรุษสรรพนามทั้ง 4 ด้าน ดังกล่าว พบว่า ในแต่ละสมัยมีจำนวนคำบุรุษสรรพนามแตกต่างกัน ซึ่งเกิดจากการเปลี่ยนแปลงด้านคำศัพท์ คือ การยืมคำ การสูญคำ และการสร้างคำใหม่ ในเรื่องคำบุรุษสรรพนามตามประเภททางไวยากรณ์ พบว่า ระบบบุรุษสรรพนามทั้ง 4 สมัย มีการจำแนกคำบุรุษสรรพนาม ตาม บุรุษ เพศ พจน์ เหมือนกัน แต่มีการเปลี่ยนแลงเล็กน้อยในเรื่องบุรุษ ของคำบุรุษสรรพนาม หนู ในสมัยประชาธิปไตย และ เรื่องเพศ ของ สรรพนามบุรุษที่ 1 เอกพจน์ เราในสมัยทุนนิยมประชาธิปไตย ในเรื่องคำบุรุษสรรพนามตามความสัมพันธ์ระหว่างผู้พูดผู้ฟังและผู้ที่กล่าวถึง ตามปัจจัยสถานะทางสังคม สถานะทางเศรษฐกิจ และความสนิทสนมมากกว่าสมัยอื่น ๆ และสมัยประชาธิปไตยให้ความสำคัญกับปัจจัยอายุมากกว่าสมัยอื่น ๆ นอกจากนี้ทั้ง 4 สมัยยังมีการจำแนกคำบุรุษสรรพนามตามปัจจัยความสุภาพด้วย สำหรับการศึกษาคำบุรุษสรรพนามตามความสัมพันธ์ของบทบาททางสังคมระหว่างผู้พูดผู้ฟังและผู้ที่ถูกกล่าวถึงใน 7 คู่ความสัมพันธ์ที่จำแนกตามความสัมพันธ์แบบสมดุล ไม่สมดุลและเป็นกลาง พบว่าคำบุรุษสรรพนามในความสัมพันธ์ระหว่างคู่สามีภรรยามีการเปลี่ยนแปลงจากความสัมพันธ์แบบไม่ สมดุลไปเป็นความสัมพันธ์แบบสมดุล
