การตั้งถิ่นฐานและการใช้ประโยชน์ที่ดินที่มีผลต่อคุณภาพน้ำของอ่างเก็บน้ำลำตะคอง อำเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา / เสาวนีย์ วิจิตรโกสุม

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงการตั้งถิ่นฐานและการใช้ประโยชน์ที่ดินที่มีผลต่อคุณภาพน้ำของอ่างเก็บน้ำลำตะคอง อำเภอปากช่อง เพี่อเสนอแนวทางในการแก้ไขและลดผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการตั้งถิ่นฐานและการใช้ประโยชน์ที่ดินที่มีผลต่อคุณภาพน้ำของอ่างเก็บน้ำลำตะคอง ซึ่งเป็นแหล่งน้ำดิบที่สำคัญของจังหวัดนครราชสีมา การดำเนินการศึกษาประกอบด้วย การศึกษาข้อมูลทุติยภูมิทางด้านสภาพทางกายภาพของการตั้งถิ่นฐานการใช้ประโยชน์ที่ดินและทรัพยากร ธรรมชาติในพื้นที่ศึกษา รวมทั้งสภาพของอ่างเก็บน้ำลำตะคอง และข้อมูลปฐมภูมิจากการสำรวจภาคสนามโดยใช้วิธีการสังเกต ประกอบกับการวิเคราะห์ผลการตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำของอ่างเก็บน้ำลำตะคองในการศึกษา เพี่อวิเคราะห์ผลกระทบจากการตั้งถิ่นฐานและการใช้ประโยชน์ที่ดินที่มีผลต่อคุณภาพน้ำของอ่างเก็บน้ำลำตะคอง อันจะนำไปสู้การเสนอแนวทางในการจัดการและแก้ไขผลกระทบที่เกิดขึ้น ผลการศึกษา พบว่า อ่างเก็บน้ำลำตะคอง เป็นแหล่งน้ำที่ได้รับน้ำเสียจากกิจกรรมต่าง ๆ ของประชากรใน อำเภอปากช่อง ซึ่งจะไหลมาตามลำน้ำลำตะคองและลำน้ำสาขาก่อนไหลลงสู่อ่างเก็บน้ำลำตะคองตามความลาดเอียงของพื้นที่ โดยกิจกรรมที่ก่อให้เกิดผลกระทบต่อคุณภาพน้ำของอ่างเก็บน้ำลำตะคอง ได้แก่ การประกอบกิจกรรมปศุสัตว์ โดยเฉพาะในบริเวณพื้นที่รอบอ่างเก็บน้ำลำตะคอง ซึ่งจากประเมินปริมาณค่าภาระ BOD จากกิจกรรมต่าง ๆ พบกิจกรรมปศุสัตว์บริเวณพื้นที่รอบอ่างมีปริมาณความสกปรกสูงที่สุดถึง 16,213 กิโลกรัม/วัน คิดเป็นร้อยละ 81.82 ซึ่งน้ำเสียที่เกิดขึ้นจากกิจกรรมดังกล่าวปนเปื้อนลงสู่อ่างเก็บน้ำลำตะคองโดยการชะล้างพื้นที่ของน้ำฝน (Runoff) ไหลลงสู่ลำน้ำลำตะคองและลำน้ำสาขาลงสู่อ่างเก็บน้ำลำตะคองตามความลาดเอียงของพื้นที่ ในการศึกษาการตั้งถิ่นฐานและการใช้ประโยชน์ที่ดินที่มีต่อคุณภาพน้ำของอ่างเก็บน้ำลำตะคองครั้งนี้ ได้เสนอแนวทางในการแก้ไขและลดผล กระทบที่เกิดขึ้น โดยให้มีการควบคุมการใช้ประโยชน์ที่ดินโดยรอบอ่างเก็บน้ำลำตะคอง กำหนดเขตการใช้ประโยชน์ที่ดินในอำเภอปากช่องซึ่งเป็นพื้นที่ต้นน้ำของลำน้ำลำตะคอง ทั้งนี้เพื่อป้องกันปัญหาคุณภาพน้ำที่จะเกิดขึ้นจากการประกอบกิจกรรมของประชากรบนรูปแบบการใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทต่าง ๆ และเพี่อให้ทราบสภาวะการณ์ของอ่างเก็บน้ำลำตะคองในการป้องกันและแก้ไขปัญหาที่จะเกิดขึ้นได้อย่างทันการณ์ จึงควรมีการเฝ้าระวังคุณภาพน้ำของอ่างเก็บน้ำลำตะคองอย่างต่อเนื่อง