Abstract:
วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ มุ่งศึกษาถึงหลักเกณฑ์และวิธีการในการรับฟังความคิดเห็นของประชาชน โดยวิธีประชาพิจารณ์ตามมาตรา 59 ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (พ.ศ. 2540) โดยการศึกษากฎหมาย ร่างกฎหมาย ระเบียบ และประกาศต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการรับฟังความคิดเห็นของประชาชน ตลอดจนศึกษาปัญหาและอุปสรรคที่เกิดจากการจัดการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนในประเทศไทย และศึกษาเปรียบ เทียบกับ การรับฟัง ความคิด เห็น ของประชาชน โดยวิธีการไต่สวนสาธารณะในประเทศอังกฤษ เพื่อเสนอแนวทางในการจัดการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนโดยวิธีประชาพิจารณ์ที่เหมาะสมกับประเทศไทยและเป็นไปตามเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน (พ.ศ. 2540) จากการศึกษาพบว่า แนวความคิดเรื่องการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนได้ถูกนำมาบัญญัติไว้ในกฎหมาย 3 ฉบับ คือ พระราชบัญญัติมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม พ.ศ. 2511 พระราชบัญญัติจัดรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ. 2517 และพระราชบัญญัติการผังเมือง พ.ศ. 2518 แต่กฎหมายทั้ง 3 ฉบับมิได้กำหนดรูปแบบของการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนไว้ จนกระทั้งปี พ.ศ. 2539 ได้มีการประกาศใช้ระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการรับฟังความคิดเห็นสาธารณะโดยวิธีประชาพิจารณ์ พ.ค. 2539 จึงทำให้การจัดการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนโดยวิธีประชาพิจารณ์ในประเทศไทยดำเนินการตามระเบียบฉบับดังกล่าว ซึ่งระเบียบฉบับนี้มีสถานะเป็นกฎหมายลำดับรอง นอกจากนี้ การจัดการรับฟังความคิดเห็น ของประชาชนตามระเบียบฉบับนี้ก็ประสบปัญหาและอุปสรรคหลายประการ คือ ปัญหาที่เกิดจากองค์กรและบุคคลที่จัดทำประชาพิจารณ์ ปัญหาที่เกิดจากผู้เข้าร่วมกระบวนการประชาพิจารณ์ และปัญหาที่เกิดจากผู้มีอำนาจดัดสินใจ ในปัจจุบัน รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (พ.ศ.2540) ได้บัญญัติรับรองสิทธิในการเข้าร่วมกระบวนการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนไว้ในมาตรา 59 แต่ยังมีได้มีการตรากฎหมายมารองรับสิทธิจึงทำให้ประชาชนไม่สามารถใช้สิทธิดังกล่าวได้อย่างแท้จริง ดังนั้น ผู้วิจัยจึงเสนอให้จัดทำพระราชบัญญัติมารองรับบทบัญญัติมาตรา 59 ของรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน (พ.ศ. 2540) และเสนอให้นำหลักเกณฑ์และวิธีการในการจัดการรับฟังความคิดเห็นของประชาชน โดยวิธีการไต่สวน สาธารณะในประเทศอังกฤษ คือ การประชาสัมพันธ์ การให้ความรู้และข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับเรื่องที่จัดทำประชาพิจารณ์ การแต่งตั้งคณะกรรมการประชาพิจารณ์ การจัดตั้งหน่วยงานเฉพาะขึ้นมาทำหน้าที่เป็นฝ่ายเลขานุการ การให้เหตุผลของผู้มีอำนาจตัดสินใจ และการเปิดเผยรายงานประชาพิจารณ์ มาใช้ใน การจัดการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนโดยวิธีประชาพิจารณ์ในประเทศไทย
