หลักบทบังคับ (Mandatory procisions) ในกฎหมายการอนุญาโตตุลาการในการพาณิชย์ระหว่างประเทศ : ศึกษากรณีกฎหมายต้นแบบของคณะกรรมาธิการกฎหมายการค้าระหว่างประเทศแห่งสหประชาชาติ 1985 และพระราชบัญญัติอนุญาโตตุลาการ พ.ศ. 2545

Abstract

การระงับข้อพิพาทโดยอนุญาโตตุลาการนั้น มีหลักเกณฑ์สำคัญ ได้แก่ หลัก Party Autonomy คือ หลักที่ให้อิสระแก่คู่สัญญาในการเลือกกฎหมายที่ใช้บังคับแก่ข้อพิพาท รวมถึงตกลงขั้นตอนการดำเนินกระบวนพิจารณาของอนุญาโตตุลาการได้ อย่างไรก็ตาม อิสระของคู่สัญญาในการตกลงกันตามหลัก Party Autonomy ก็มีขอบเขตจำกัดไว้ คือ การตกลงกันของคู่สัญญานั้นต้องไม่กระทบหรือขัดต่อความสงบเรียบร้อยของประชาชน ซึ่งความสงบเรียบร้อยนั้น หมายความถึง จารีตประเพณีของแต่ละประเทศและจารีตประเพณีระหว่างประเทศกฎหมายภายในของแต่ละประเทศ รวมถึงกฎหมายระหว่างประเทศ เช่น อนุสัญญาต่างๆ ด้วย โดยเรียกว่า “บทบังคับ" ( Mandatory Provisions ) “บทบังคับ (Mandatory Provisions) หมายถึง บทบัญญัติที่บังคับให้ปฏิบัติตาม โดยไม่สามารถตกลงกันเป็นอย่างอื่นได้ ” โดยในวิทยานิพนธ์ฉบับนี้ กล่าวถึงเรื่องของบทบังคับในขั้นกระบวนพิจารณา ของอนุญาโตตุลาการ ซึ่งโดยทั่วไปในขั้นกระบวนพิจารณาอนุญาโตตุลาการนั้น คู่กรณีทั้งสองฝ่ายสามารถตกลงกันในประเด็นของการดำเนินกระบวนพิจารณาได้ ไม่ว่า จะเป็นเรื่องของภาษา และ สถานที่ที่ใช้ในการดำเนินกระบวนพิจารณา แต่ก็มิใช่ทุกประเด็นที่คู่กรณีสามารถตกลงกันได้ มีบางประเด็นที่มีลักษณะของบทบังคับ ได้แก่ การปฏิบัติต่อคู่ความอย่างเท่าเทียมกัน การคุ้มครองชั่วคราว และการทำคำชี้ขาด เป็นต้น ทั้งนี้ บทบังคับเป็นบทบัญญัติที่เกี่ยวข้องกับกฎหมายภายใน ซึ่งกฎหมายภายในของแต่ละประเทศก็มีความแตกต่างกันไป ตามสภาพสังคม การเมือง และเศรษฐกิจ ดังนั้น บทบังคับในกฎหมาย อนุญาโตตุลาการของแต่ละประเทศจึงแตกต่างกัน แม้ว่าจะได้รับต้นแบบมาจากกฎหมายต้นแบบว่าด้วยการอนุญาโตตุลาการการค้าระหว่างประเทศ ค.ศ. 1985 เช่นเดียวกันก็ตาม