กระบวนการก่อนการพิจารณาคดีแพ่ง : ผลต่อการระงับข้อพิพาททางธุรกิจโดยคู่ความ

Abstract

วิธีการระงับข้อพิพาทโดยวิธีอื่นนอกจากศาล (Alternative Dispute Resolution) เป็นวิธีการระงับข้อพิพาทอีกวิธีหนึ่ง นอกเหนือจากการฟ้องร้องดำเนินคดีในศาล ซึ่งเป็นวิธีการระงับข้อพิพาทที่เหมาะสมกับประเภทและข้อพิพาทที่แตกต่างกันออกไป เนื่องจากการระงับข้อพิพาทโดยวิธีอื่นนอกจากศาล ทำให้ข้อพิพาทสามารถระงับลงได้อย่างรวดเร็ว รักษาความลับทางการค้าและความสัมพันธ์อันดีระหว่างคู่พิพาทในการดำเนินธุรกิจรวมกันต่อไปได้ นอกจากนี้การระงับข้อพิพาทโดยวิธีอื่นนอกจากศาล ยังเป็นอีกขั้นตอนหนึ่งในการการกลั่นกรองข้อพิพาทก่อนที่จะเข้าสู่กระบวนพิจารณาคดีของศาล เพื่อลดภาระหน้าที่ศาลในการระงับข้อพิพาทอีกชั้นหนึ่งด้วย จากการศึกษาและวิเคราะห์ ผู้เขียนเห็นว่าแม้ข้อพิพาทจะเป็นคดีความในศาลแล้วก็ตาม ยังสามารถนำวิธีการระงับข้อพิพาทโดยวิธีอื่นนอกจากศาลมาปรับใช้ เป็นวิธีการหนึ่งในกระบวนการก่อน การพิจารณาคดีได้ ดังนั้นก่อนคดีที่จะเข้าสู่การพิจารณาของศาล ศาลจะต้องเข้ามามีบทบาทเชิงรุกในการสร้างมาตรการให้คู่ความค้นหาข้อเท็จจริงในคดีร่วมกัน ภายใต้การควบกุมของศาล หากข้อเท็จจริง ถูกเปิดเผยในชั้นกระบวนการก่อนการพิจารณาคดีแล้ว จะเป็นแรงกระตุ้นให้คู่ความตัดสินใจยุติข้อพิพาทด้วยตนเองง่ายขึ้นและเป็นไปด้วยความสมัครใจของคู่ความ โดยให้คู่ความตกลงกันเลือกวิธีการ ระงับข้อพิพาทโดยวิธีอื่นนอกจากศาลวิธีใดวิธีหนึ่ง ตามประเภทและความซับซ้อนของคดี เช่น การไกล่เกลี่ยข้อพิพาท การอนุญาโตตุลาการในศาลหรือการประเมินคดีเบื้องต้น หากมีการนำกระบวนการก่อนการพิจารณาคดี และวิธีการระงับข้อพิพาทโดยวิธีอื่นนอกจากศาล มาปรับใช้กับการดำเนินคดีแพ่งในศาลยุติธรรมไทย ในช่วงระยะเวลาระหว่างรอการสืบพยานของศาลจะทำให้ข้อพิพาทยุติลงได้ก่อนการพิจารณาคดี ซึ่งทำให้คู่ความมีทางเลือกในการระงับข้อพิพาทมากขึ้น ลดจำนวนคดีที่จะนำขึ้นสู่ศาลอย่างมีประสิทธิภาพ และเป็นการพัฒนาระบบการระงับข้อพิพาทให้มีมาตรฐานทัดเทียมอารยประเทศ