ขบวนการทางสังคมระดับรากหญ้ากับการคัดค้านโรงไฟฟ้าบ่อนอก : ศึกษากรณี กลุ่มรักษ์ท้องถิ่นบ่อนอก จังหวัดประจวบคีรีขันธ์

Abstract

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ลักษณะบทบาทของกลุ่มรักษ์ท้องถิ่นบ่อนอก ยุทธวิธีในการต่อสู้คัดค้านโครงการโรงไฟฟ้าถ่านหินบ่อนอกของกลุ่มรักษ์ท้องถิ่นบ่อนอกและผลของการคัดค้าน เมื่อ พ.ศ. 2538 - 2545 โดยใช้การเก็บข้อมูลจากเอกสารชั้นต้นและชั้นรองของทั้งกลุ่มรักษ์ท้องถิ่นบ่อนอก หน่วยงานราชการตลอดจนส่วนอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง นอกจากนีใช้วิธีการสัมภาษณ์เจาะลึกและการเสวนากลุ่มกับกลุ่มรักษ์ท้องถิ่นบ่อนอกและเครือข่ายอื่น ๆ ร่วมด้วย ผลการศึกษา พบว่า กลุ่มรักษ์ท้องถิ่นบ่อนอกเป็นขบวนการทางสังคมต้านสิ่งแวดล้อมที่เกิดขึ้นมาด้วยความตระหนักถึงอันตรายของโรงไฟฟ้าถ่านหินต่อการดำรงชีวิตในชุมชนและสิ่งแวดล้อม แม้ว่าการถ่อเกิดจะเริ่มต้นมาจากกลุ่มคนจำนวนหนึ่งที่มุ่งประโยชน์ตนก็ตาม แต่ต่อมากลุ่มรักษ์ท้องถิ่นบ่อนอกได้ตระหนักถึงภัยเหล่านี้จึงคัดค้านเรื่อยมา และเมื่อพบว่ากลุ่มมีพลังผลักดันไม่เพียงพอ จึงได้ระดมทรัพยากรจากภายนอก กล่าวคือ เครือข่ายต่าง ๆ ทั้งในระดับชุมชน ระหว่างชุมชน และในระดับชาติและระดับโลก มาสนับสนุนการเคลื่อนไหว พร้อมกันนั้นเพื่อให้มีการคัดค้านที่หนักแน่นยิ่งขึ้นจึงนำข้อมูลและเหตุผลจากส่วนต่าง ๆ มาโต้แย้งในแต่ละสถานการณ์ ยุทธวิธีดังกล่าวสามารถทำให้กลุ่มรักษ์ท้องถิ่นบ่อนอกมีช่องทางเข้าสู่การเจรจาอย่างเสมอหน้ากับรัฐบาล ผลก็คือรัฐบาลตัดสินใจชะลอโครงการออกไป ซึ่งพิจารณาได้ว่าเป็นรูปแบบหนึ่งของการตัดสินใจแบบ ไม่ตัดสินใจ