Abstract:
การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์คือ (1) เพื่อศึกษาภาวะการเจ็บป่วยและความแตกต่างตามลักษณะภูมิหลังบางประการ (2) ศึกษาค่าใช้จ่ายโดยประมาณของการรักษาพยาบาลและปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาล ข้อมูลที่ใช้ได้มาจากการสำรวจสภาวะผู้สูงอายูในประเทศไทยปี พ.ศ. 2538 ตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษาครั้งนี้แบ่งเป็น2 กลุ่มคือ กลุ่มแรกคือประชากรอายุ 50 ปีและมากกว่าจำนวน 7,708 รายและกลุ่มที่ 2 ได้แก่ ประชากรอายุ 50 ปีและมากกว่าที่เจ็บป่วยในรอบเดือนที่ผ่านมาและเบิกค่ารักษาพยาบาลไม่ได้ จำนวน 2,209 ราย ผลการศึกษา พบว่า จากตัวอย่างทั้งหมดจำนวน 7,708 รายมีผู้ที่เจ็บป่วยในรอบ 1 เดือนที่ผ่านมาร้อยละ 43.7 ตัวแปรที่มีความแตกต่างในภาวะการเจ็บป่วยตามลักษณะภูมิหลังบางประการอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติและเป็นไปตามสมมุติฐาน ได้แก่ เพศ สถานภาพการทำงาน รายได้ และเขตที่อยู่อาศัย โดยพบว่า เพศหญิงมีสัดส่วนเจ็บป่วยสูงกว่าเพศชายเกือบทุกกลุ่มอายุ ในชนบทผู้ที่เป็นลูกจ้างรัฐ/รัฐวิสาหกิจมีสัดส่วนเจ็บป่วยตํ่ากว่าผู้ที่มีสถานภาพการทำงานอื่น และร้อยละที่เจ็บป่วยลดลงเมื่อรายได้เพิ่มขึ้น และคนในชนบทเจ็บป่วยมากกว่าคนในเมือง ส่วนอายุ สถานภาพสมรส และการศึกษาไม่มีความสัมพันธ์กับภาวะการเจ็บป่วย สำหรับค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาล พบว่า ในผู้ที่เจ็บป่วยในรอบ 1 เดือนที่ผ่านมาทั้งหมดมีค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลเฉลี่ยเท่ากับ 183 บาทเปรียบเทียบกับ 241 บาทในผู้ที่เจ็บป่วยและเบิกค่ารักษาไม่ได้ และปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลที่เป็นไปตามสมมุติฐานอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ คือ เพศเขตที่อยู่อาศัย อาการหรือโรคที่เจ็บป่วย และแหล่งหรือวิธีการรักษาพยาบาลที่ใช้ โดยพบว่า เพศหญิงมีค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลสูงกว่าเพศชาย ผู้ที่อาศัยในชนบทมีค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลตํ่ากว่าผู้ที่อาศัยในเมือง ผู้ที่ป่วยด้วยโรคระบบทางเดินหายใจมีค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลตํ่ากว่าผู้ที่ป่วยด้วยโรคอื่น และผู้ที่รักษาตนเองโดยไม่ใช้ยาและซื้อยากินเองมีค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลตํ่ากว่าผู้ที่เลือกใช้แหล่งหรือวิธีการรักษาพยาบาลอื่น ปัจจัยทางประชากร เศรษฐกิจ และสังคมแต่ละกลุ่มปัจจัยสามารถอธิบายความแตกต่างของค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลได้เพียงร้อยละ 2 ในขณะที่อาการหรือโรคที่เจ็บป่วย และแหล่งหรือวิธีการรักษาพยาบาลที่ใช้รวมกันสามารถอธิบายความแตกต่างของค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลได้ร้อยละ 11
