Abstract:
วิทยานิพนธ์เรื่อง วิเคราะห์เปรียบเทียบเดี่ยวระนาดทุ้มเพลงพญาโศก สามชั้น : กรณีศึกษาศิษย์สายพระยาประสานดุริยศัพท์ (แปลก ประสานศัพท์) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมาและบริบทเพลงพญาโศก สามชั้น ตลอดจนวิเคราะห์เปรียบเทียบลักษณะทางเดี่ยวระนาดทุ้ม เพลงพญาโศก สามชั้น ศิษย์สายพระยาประสานดุริยศัพท์ (แปลก ประสานศัพท์) โดยเลือกศึกษาจาก 3 ทางประกอบด้วยทางขุนบรรจงทุ้มเลิศ (ปลั่ง ประสานศัพท์) ทางหลวงชาญเชิงระนาด (เงิน ผลารักษ์) และทางพระพาทย์บรรเลงรมย์ (พิมพ์ วาทิน) ซึ่งใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ จากการรวบรวมเอกสาร ถอดโน้ตเพลงจากแถบบันทึกเสียง การสัมภาษณ์ผู้เกี่ยวข้อง และผู้ที่มีความรู้ ประสบการณ์ในการบรรเลงทางเดี่ยวระนาดทุ้มเพลงพญาโศก สามชั้น ผลการศึกษาพบว่า ลักษณะทางเดี่ยวระนาดทุ้มเพลงพญาโศก สามชั้น ทั้ง 3 ทาง มีลักษณะสำนวนกลอนที่ยังคงเป็นแบบโบราณ ส่วนใหญ่ดำเนินทำนองโดยยึดทำนองหลักในเที่ยวแรก เที่ยวหลังจึงเริ่มมีการดำเนินทำนองโดยใช้กลวิธีพิเศษต่างๆ มากขึ้นตามลำดับ เน้นน้ำหนักมือและความชัดเจนของเสียงเป็นสำคัญ สำนวนกลอนมีทั้งสุภาพเรียบร้อย โลดโผน จังหวะรุกเร้า สนุกสนาน ผสมผสานการใช้กลวิธีพิเศษต่างๆ ที่สามารถดำเนินทำนองได้อย่างมีระเบียบ และกลมกลืนกันอย่างพอดี สะท้อนถึงการบรรลุความเป็นศิลปะขั้นวิจิตรอย่างแท้จริง
