ความหลากหลายของเทอริโดไฟต์และลักษณะกายวิภาคศาสตร์ของเฟิร์นบางชนิดจากเขาหินปูนที่สวนหินผางาม อำเภอหนองหิน จังหวัดเลย

Abstract

ได้สำรวจความหลากหลายของเทอริโดไฟต์จากเขาหินปูน ที่สวนหินผางาม อำเภอหนองหิน จังหวัดเลย ซึ่งมีพื้นที่ประมาณ 14.4 กม.2 และมีความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง 500-850 ม. โดยกำหนดเส้นทางเก็บตัวอย่างให้ครอบคลุมพื้นที่ทั้งหมดจำนวน 16 เส้นทาง เก็บรวบรวมตัวอย่าง เทอริโดไฟต์ ได้ทั้งหมด 134 ตัวอย่าง สามารถจำแนกได้ 63 ชนิด ใน 29 สกุล 14 วงศ์ ในจำนวนนี้พบ ไลโคไฟต์ เพียง 1 สกุล คือ Selaginella ซึ่งสามารถจำแนกได้ 4 ชนิด ที่เหลือเป็นเฟิร์น จำนวน 59 ชนิด ใน 28 สกุล 14 วงศ์ โดยพบว่า Selaginella meirei, Adiantum capillus-junonis และ Asplenium cardiophyllum เป็นเทอริโดไฟต์ที่พบครั้งแรกของประเทศไทย ที่ผ่านมามีการศึกษาผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงสภาพทางภูมิอากาศต่อลักษณะกายวิภาคศาสตร์ของพืชน้อยมาก การศึกษาครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะกายวิภาคศาสตร์ของแผ่นใบเฟิร์นที่ขึ้นบนเขาหินปูนว่ามีการปรับตัวตอบสนองต่อถิ่นอาศัยที่แตกต่างกันอย่างไร โดยเปรียบเทียบลักษณะกายวิภาคศาสตร์ของเฟิร์นชนิดเดียวกันที่เจริญบนเขาหินปูนในฤดูฝนและฤดูแล้ง และที่เจริญในถิ่นอาศัยอื่นที่มีความชื้นตลอดปี เฟิร์นที่นำมาศึกษาในครั้งนี้มี 5 ชนิด คือ Adiantum malesianum, Antrophyum callifolium, Microsorum punctatum, Pyrrosia lanceolata และ P. stigmosa จากการศึกษาพบว่าความกว้างของคอร์เทกซ์และเส้นผ่านศูนย์กลางของลำต้นของเฟิร์นเป็นลักษณะที่ไม่เหมาะสมที่จะนำมาศึกษาการปรับตัวตอบสนองต่อสภาพแห้งแล้ง แต่พบว่าความหนาของแผ่นใบ ความหนาของผิวเคลือบคิวตินรวมกับผนังเซลล์ในเนื้อเยื่อชั้นผิว ความหนาของชั้นแพลิเซด รวมถึงค่าดัชนีความหนาแน่นของปากใบของเฟิร์นชนิดเดียวกัน มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติขึ้นกับถิ่นอาศัย P. lanceolata และ P. stigmosa เป็นเฟิร์นเพียง 2 ชนิดเท่านั้นที่เนื้อเยื่อชั้นมีโซฟิลล์ มีลักษณะต่างกัน นอกจากนี้ยังพบว่ารูปแบบและตำแหน่งของปากใบมีความแปรผันขึ้นกับชนิดของเฟิร์น