Abstract:
Fusarium spp. เป็นเชื้อราซึ่งพบเสมอในธัญญพืชที่เป็นอาหารมนุษย์และสัตว์ สร้างสารพิษได้หลายชนิด ได้แก่ fumonisin, moniliformin, fusaric acid, fusarin, trichothecenes ฯลฯ ซึ่งก่อให้เกิดโรคในมนุษย์และสัตว์ จุดประสงค์ของงานนี้ คือ การแยกและจำแนกเชื้อรา Fusarium จากข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ที่ปลูกในประเทศไทย การปรับสภาพแวดล้อม ทำให้เชื้อราเจริญและสร้างสารพิษได้ในสภาวะห้องทดลอง และศึกษาผลทางพิษพยาธิวิทยาติอไก่เนื้อที่ได้รับสารพิษจากเชื้อราดังกล่าว โดยเก็บตัวอย่างข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ที่ปลูกในประเทศ จำนวน 122ตัวอย่าง มาตรวจหาสารพิษด้วยนํ้ายาสำเร็จรูป ELISA test kit ( Veratox™) พบการสร้างสารพิษ fumonisin, T-2 toxin, ochratoxin และ aflatoxin นำข้าวโพดดังกล่าวมาแยกหาเชื้อรา Fusarium spp.ด้วยวิธี dilution plate บนอาหาร PCNB-peptone agar, potato dextrose agar, และ cornmeal agar สามารถตรวจพบรา Fusarium spp. ในทุกตัวอย่าง คัดเลือกเชื้อราทีได้จากข้าว โพดซึ่งพบสารพิษ fumonisin มากกว่า 4,000 ppb จำนวน 8 สายพันธุมาจำแนกชนิด โดยศึกษาลักษณะการเจริญบนอาหาร potato dextrose agar, potato sucrose agar, com leaf agar และ corn seed agar รวมทั้งลักษณะทางสัณฐานวิทยา สามารถแยกได้เป็น Fusarium moniliforme Sheldon ทีสร้างสารพิษfumonisin และ T-2 toxin ได้ทุกสายพันธุ์ คัดเลือกเชื้อรารหัส 4262 ซึ่งมีความสามารถในการสร้างสารพิษ fumonisin และ T-2 toxin ได้สูงสุด มาเพาะเลี้ยงบนข้าวโพดปลอดเชื้อ เป็นเวลานาน 35 วัน นำข้าวโพดที่มีสารพิษดังกล่าวมาผสมเป็นอาหารไก่ แล้วนำไปเลี้ยงไก่เนื้ออายุ 1 วัน จำนวน 166 ตัว เป็นเวลานาน 25 วัน โดยแบ่งออกเป็นกลุ่มควบคุม และกลุ่มทดลอง พบว่า ที่ 5 10 15 และ 25 วัน มีค่าเคมีเลือด AST, ALT, ALP และ GGT สูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ มีรอยโรคที่ ตับ ม้าม ต่อมไทมัส และต่อมเบอร์ซ่า สรุปได้ว่าสารพิษจากเชื้อรา Fusarium moniliforme รหัส 4262 ทีแยกได้จากข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ซึ่งปลูกในประเทศไทยมี ผลต่อสุขภาพสัตว์
