Abstract:
วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาพัฒนาการของชุมชนชาวไตยวนบ้านยางหลวง 2) ศึกษาคุณค่าและเอกลักษณ์ทางการตั้งถิ่นฐานที่มีความเพื่อมโยงกับการดำเนินวิถีชีวิตของคนในชุมชนกับ สภาพแวดล้อมในท้องถิ่น 3) ศึกษาสภาพปัญหาและแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงทางด้านกายภาพที่ส่งผล กระทบต่อคุณค่าและเอกลักษณ์ของชุมชน และ 4) เสนอแนะนโยบายและมาตรการในการอนุรักษ์ชุมชนที่ ควบคู่ไปกับการพัฒนาอย่างเหมาะสมผลการศึกษาพบว่า พัฒนาการชองชุมชนชาวไตยวนบ้านยางหลวงตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันมีลักษณะค่อยเป็นค่อยไปโดยมีการตั้งถิ่นฐานอยู่บนที่ราบระหว่างหุบเขาของเมืองแม่แจ่มมาเป็นระยะเวลาช้านานภายใต้สภาพแวดล้อมทางธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์คติความเพื่อที่มีต่อพุทธศาสนาและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่มองไม่เห็นเป็นปัจจัยสำคัญที่กำหนดรูปแบบกิจกรรมการให้พื้นที่ภายในชุมชน มีวัดยางหลวงเป็นศูนย์รวม ด้านจิตใจและเป็นพื้นที่ส่วนกลางในการทำกิจกรรมของคนในชุมชน มีหอเสื้อบ้านตั้งอยู่บริเวณท้ายชุมชนและหอเสื้อเมืองที่มีความสำคัญในระดับเมืองแม่แจ่มที่ทุกคนให้ความเคารพบูชาตั้งอยู่ไม่ไกลจากชุมชนชุมชนแห่งนี้ประกอบด้วยกลุ่มบ้านที่ทอดตัวยาวไปตามถนนสายหลักที่ลัดเลาะไปตามสภาพภูมิประเทศโดยเว้นพื้นที่ถัดจากแม่นํ้าแม่แจ่มขึ้นมาพอประมาณเพื่อใช้ทำการเกษตรและป้องกันภัยธรรมชาติถัดจากพื้นที่เกษตรกรรมเป็นที่ตั้งของป่าชุมชนปัจจุบันปัจจัยภายนอกเริ่มเข้ามามีบทบาทต่อการดำเนินวิถีชีวิตของคนในชุมชนโดยเฉพาะนโยบายด้านการท่องเที่ยวจากภาครัฐซึ่งหากไม่ระมัดระวังอาจส่งผลให้เกิดการสูญเสียคุณค่าและเอกลักษณ์ของชุมชนข้ออเสนอแนะในการอนุรักษ์ชุมชนชาวไตยวนบ้านยางหลวงประกอบด้วยนโยบายในการอนุรักษ์ชุมชนในระดับต่างๆการใช้มาตรการทางกฎหมาย การสร้างความเข้มแข็งของชุมชนโดยสนับสนุนกระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชนในการกำหนดนโยบายการอนุรักษ์และพัฒนาพื้นที่อย่างเหมาะสมที่สอดคล้องกับเอกลักษณ์ชองชุมชน
