Abstract:
ชุมชนหัวหินเป็นย่านพักอาศัยและการพานิชย์ที่รองรับกิจกรรมการพักตากอากาศ ตั้งแต่มีการเปิดสถานีรถไฟหัวหิน ในปี พ.ศ.2454 โดยเฉพาะชุมชนแห่งแรกของหัวหิน บริเวณ ถนนนเรศดำริห์ ซึ่งปัจจุบันความเจริญด้านการท่องเที่ยวทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงและเป็นปัญหาอย่างมาก การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ เสนอแนวทางการอนุรักษ์ชุมชนหัวหิน โดยเฉพาะพื้นที่บริเวณ ถนน นเรศดำริห์เป็นกรณีศึกษา โดยทำการรวบรวมข้อมูลทางกายภาพโดยการสำรวจ สังเกต ร่วมกับการถ่ายภาพ การสัมภาษณ์ผู้ที่เกี่ยวข้อง และค้นคว้าข้อมูลประวัติศาสตร์ ตลอดจนศึกษานโยบายที่เกี่ยวข้องเพื่อให้ทราบถึงการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ ทำการวิเคราะห์ปัญหาและผลกระทบจากนโยบายต่างๆและอ้างอิงทฤษฎีหรือเปรียบเทียบกับกรณีศึกษาอื่น เพื่อสรุปเป็นข้อเสนอแนะในการอนุรักษ์ที่เหมาะสม จากการศึกษาพบว่า พื้นที่บริเวณถนนนเรศดำริห์มีการใช้ดินที่สำคัญออกเป็น 4 ส่วน คือ บริเวณที่1 ตั้งแต่จุดตัดระหว่างถนนนเรศดำริห์กับถนนดำเนินเกษมจนถึงสุดโรงแรมเมเลีย เป็นพื้นที่ที่มีการเปลี่ยนแปลงทางด้านกายภาพมากที่สุด มีการก่อสร้างอาคารขนาดใหญ่ที่ส่งผลกระทบในด้านภูมิทัศน์ของชุมชนหัวหิน บริเวณที่2 ตั้งแต่โรงแรมเมเลียจนถึงจุดตัดระหว่างถนนนเรศดำริห์กับถนนเดชานุชิต เป็นพื้นที่ที่มีการต่อเติมและดัดแปลงอาคารเก่าเพื่อประกอบธุรกิจการท่องเที่ยว ส่งผลกระทบในด้านรูปแบบของอาคารและความเป็นระเบียบของชุมชน บริเวณที่3 ตั้งแต่ถนนเดชานุชิดจนถึงบริเวณพื้นที่เปิดโล่งของร้านอาหาร เป็นพื้นที่ที่ยังมีอาคารพักอาศัยเก่าเหลืออยู่มากและยังคงลักษณะและบรรยากาศของชุมชนเก่าอยู่บ้าง แต่มีการสร้างร้านอาหารยื่นลไปในทะเลที่ส่งผลกระทบด้านสภาพแวดล้อม บริเวณที่4 ตั้งแต่บริเวณพื้นที่เปิดโล่งของร้านอาหารจนถึงสะพานปลาตัดกับถนนชนสินธุ์ เป็นพื้นที่โล่งที่ใช้เป็นที่จอดรถและมีร้านอาหารสร้างรุกล้ำพื้นที่ชายหาด ทำให้ไม่สามารถใช้พื้นที่บริเวณชายหาดได้และส่งผลกระทบด้านสุภาพแวดล้อม ทางด้านนโยบาลที่เกี่ยวข้อง พบว่ามีส่วนที่ส่งเสริมการพัฒนาพื้นที่ไปในทางอนุรักษ์มากยิ่งขึ้น การวางแผนการพัฒนาและกลยุทธ์การฟื้นฟูแหล่งท่องเที่ยวที่สนับสนุนความเป็นแชอกลักษณ์ของท้องถิ่น การอนุรักษ์ฟื้นฟูย่านประวัติศาสตร์ และการพัฒนาที่นำไปสู่การท่องเที่ยวแบบยั่งยืน ประกอบกับคนในพื้นที่ที่เริ่มให้ความสำคัญในการอนุรักษ์เพื่อเป็นปัจจัยส่งเสริมกิจกรรมการท่องเที่ยว ทำให้พื้นที่บริเวณย่างชุมชนเก่าหัวหินมีศักยภาพในการอนุรักษ์ ดังนั้นจึงสรุป ข้อเสนอแนะในการอนุรักษ์พื้นที่บริเวณ ถนน นเรศดำริห์ ได้ดังนี้ คือ จัดความเป็นระเบียบเรียบร้อยของพื้นที่ ได้แก่ การใช้พื้นที่ ระบบสัญจร ที่เว้นว่าง และภูมิทัศน์โดยรวมของชุมชนหัวหิน ให้มีสภาพแวดล้อมที่ดี มีความเป็นธรรมชาติและคงเอกลักษณ์ของย่านชุมชนเก่าให้คงอยู่และเหมาะสมกับการพัฒนาที่เกิดขึ้น การเปลี่ยนแปลงและต่อเติมอาคารเก่าและการก่อสร้างอาคารใหม่ในชุมชนหัวหินต้องให้มีความกลมกลืนกับสภาพแวดล้อมในพื้นที่
